ثمن رحیمی‌راد: سال‌هاست که انسان زمین را می‌کاود و می‌شکافد تا منابع معدنی آن را استخراج کند. در کنار تلاش برای بهره‌برداری از این ذخایر نباید گام‌های بزرگی را که برای رشد فناوری‌های معدنی در بخش اکتشاف و استخراج برداشته شده، نادیده گرفت؛ اقداماتی که بیشتر با هدف تمرکز بر بهره‌وری و کاهش هزینه‌های معدنکاری انجام شده است.

به گزارش صمت به نقل از ماینینگ فناوری‌های توسعه‌یافته در این بخش ابعاد گوناگونی دارد که شامل کنترل از راه دور معادن از فاصله هزاران کیلومتری، استفاده از کامیون‌ها و ترن‌های خودکار، نظارت بر هر بخش جزئی از کارخانه‌ها و فرآیند فرآوری آنها به شکل زنده، اتوماسیون و مکانیزاسیون گسترده برای سیستم‌های نمونه‌برداری، اکتشاف، تصویربرداری، سیستم‌های نقشه‌برداری و همچنین هواپیماهای بدون سرنشین می‌شود. در همین راستا یک ماه پیش شرکت کانادایی «گُلدکورپ» مستقر در ونکوور گامی فناورانه برداشت تا نخستین شرکتی باشد که هوش مصنوعی را برای استخراج داده‌های معدنی به کار می‌گیرد. هوش مصنوعی به هوشی که یک ماشین در شرایط مختلف از خود نشان می‌دهد، گفته می‌شود. به عبارت دیگر هوش مصنوعی به سیستم‌هایی می‌گویند که می‌توانند واکنش‌هایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله درک شرایط پیچیده، شبیه‌سازی فرآیندهای تفکر و شیوه‌های استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسائل داشته باشند. بیشتر نوشته‌ها و مقاله‌های مربوط به هوش مصنوعی، آن را به عنوان «دانش شناخت و طراحی عامل‌های هوشمند» تعریف کرده‌اند. شرکت استخراج طلای گُلدکورپ در این پروژه با همکاری «آی‌بی‌اِم» کار می‌کند؛ ایده‌ای که این غول فناوری نیویورکی آن را پردازش شناختی می‌نامد و به خلق «واتسون» می‌انجامد. واتسون از یک «سوپریارانه متفکر» توسعه یافته و در طیف گوناگونی از صنایع از مد و فشن گرفته تا غده‌شناسی و حتی در جمع‌آوری کمک‌های غیرانتفاعی و همچنین در یافتن کانی طلا کاربرد دارد. مارک فاسِت یکی از اعضای آی‌بی‌ام در گفت‌وگو با ماینینگ در این‌باره گفت: در صورتی که واتسون در گلدکورپ مستقر شود، می‌تواند کارکردهایی مانند طرح‌ریزی معدن، بهینه‌سازی عملیات معدنی و قدرت‌بخشی به راهکارهای مدیریتی شرکت‌ها داشته باشد. در همین راستا گلدکورپ به‌عنوان چهارمین شرکت بزرگ استخراج‌کننده طلا از نظر خروجی محصول تصمیم گرفت دانشمندان داده‌گرای واتسون و آی‌بی‌ام را به معدن رِدلِیک در انتاریوی کانادا بفرستد. نخستین وظیفه گلدکورپ این است که بقای رِدلِیک را تا ۳سال آینده و تا زمانی که ذخایر پرعیار آن تمام شود، توسعه دهد. فوست تاکید دارد که واتسون یک برنامه کامپیوتری یا تنها یک ماشین داده‌خردکُن نیست، بلکه یک سیستم آموزشی است که از دانش سازمانی گلدکورپ بهره‌برداری می‌کند. به عبارت ساده‌تر واتسون می‌آموزد که چگونه مانند یک زمین‌شناس فکر کند و میلیون‌ها مورد از نمونه‌های هسته‌ای، عیارها، مدل‌های زمین‌شناسی، نقشه‌ها، مجموعه داده‌های سوراخ‌های مته، بررسی‌های لرزه‌نگاری و داده‌های زمین‌شناسی را تحلیل کند. همچنین داریوس پیترُوسکی مدیر توسعه آی‌بی‌ام در صنایع مربوط به منابع طبیعی بر طبیعت همگانی این سیستم تاکید دارد و می‌گوید در هر صنعتی کارشناسان یک شرکت می‌توانند به واتسون آموزش دهند که مانند یک مهندس فکر کند؛ با ترکیبی از نظرهای مختلف و همچنین شناسایی نقاط کور در تحلیل. فرآیند یادگیری در واتسون هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود اما این ماشین اطلاعات منسوخ را به خودی خود و بر مبنای کشفیات و راهکارهای جدید در تفسیر داده‌ها کنار می‌گذارد. در واقع واتسون آمده؛ نه برای بیشتر کردن حجم کار زمین‌شناسان و نه برای جایگزین کردن خود با آنها. واتسون سرعت عمل را افزایش می‌دهد و فاسوت می‌گوید که نتیجه نهایی همچنان بر عهده نیروی انسانی است. البته ریسک‌هایی هم وجود دارد از جمله اینکه احتمال پاک‌سازی داده‌ها در این سیستم وجود دارد یا اینکه داده‌های تزریق شده به واتسون، ناکامل و ناکافی باشد. واتسون تاکنون در اکتشاف نفت از سوی غول نفتی اسپانیایی «رِپسول» به کار گرفته شده، رپسول نخستین پذیرنده این فناوری بوده و در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳ خورشیدی) توافقی با آی‌بی‌ام در معامله‌ای به ارزش ۱۵ تا ۲۰ میلیون دلار امضا کرد. رپسول در ماه گذشته سرفصل‌هایی در این زمینه و در زمینه آنچه کشف بزرگترین پهنه نفتی در خشکی در ایالات متحده امریکا در طول ۳ دهه گذشته به شمار می‌رود، ترتیب داد که تا دامنه آلاسکای شمالی پیش رفت. «وودسایت» نام یکی دیگر از کاربران طولانی‌مدت واتسون است. این شرکت دریایی نیز این امکان را به زمین‌شناسان و مهندسان می‌دهد که با این سیستم با زبان طبیعی (همان زبانی که در سایر ارتباطات استفاده می‌شود) تعامل داشته باشند. فهم زبان طبیعی یکی از امتیازات برجسته در فروش واتسون به‌شمار می‌آید و حالا پرسشی که ما از واتسون داریم این است: طلا کجاست؟