آمادگی ایمیدرو برای حمایت از ایده‌های نوآورانه
دومین و آخرین روز از جشنواره ایده‌های ارزش‌آفرین بخش معدن و صنایع معدنی(اینوماین) روز گذشته در ساختمان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) برگزار شد.
به گزارش صمت، مهدی کرباسیان رئیس هیات عامل ایمیدرو، محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران و غلامرضا ملاطاهری دبیر جشنواره، سخنرانان نشست روز پایانی بودند و هر یک در سخنان خود بر لزوم توجه بیشتر به نوآوری در بخش معدن و صنایع معدنی کشور با کمک دانشگاه‌ها تاکید و برگزاری این جشنواره را گام مهمی در این راستا معرفی کردند. در پایان این آیین از ۱۰ ایده برتر تقدیر به عمل آمد.
گفتنی است روز نخست این جشنواره، شنبه در پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران و دانشکده مهندسی متالورژی و مواد برگزار شد و در آن ۲۴ داور طرح‌های تایید شده را مورد داوری قرار دادند.
راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه
مهدی کرباسیان، رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، سخنرانی خود در دومین روز از جشنواره ایده‌های ارزش‌آفرین بخش معدن و صنایع معدنی را با تشکر از شمس‌الدین وهابی، رئیس موسسه یونیدرو و محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران آغاز کرد و گفت: موسسه یونیدرو با سرمایه ۵میلیارد تومانی با همکاری ایمیدرو و دانشگاه تهران ایجاد شد و از دستاوردهای شکل‌گیری آن، جشنواره کنونی با کمک معاونت برنامه‌ریزی سازمان ایمیدرو است که نتیجه همکاری دانشگاه و صنعت به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات کشور این است که به میزان کشورهای پیشرفته در توجه به پژوهش و تحقیق موفق عمل نکرده‌ایم. این اتفاق دلایل متعدد تاریخی دارد که یکی از آنها افتادن سایه نفت بر اقتصاد کشور و تخصیص سوبسید است که نه فقط در دوره پس از انقلاب که در همه دوره‌ها وجود داشته است. این در حالی است که دولت‌ها می‌گویند از وابستگی ما به نفت کاسته شده و این میزان به ۷۰ تا ۵۰ درصد رسیده اما در نهایت قدرت محرکه اقتصاد کشور، نفت است. حالا نفت و سیاست هر دو بر اقتصاد کشور حاکم هستند. در نتیجه این اتفاق‌ها، در کشور ما به فناوری، پژوهش و ابداع در زمینه اقتصاد ملی کم‌توجهی شده است.
کرباسیان افزود: در سال‌های گذشته شماری از دانشگاه‌ها در زمینه ارتباط با صنعت فعال شدند که دانشگاه تهران در این زمینه پیشتاز بوده یعنی با صنعت ارتباط برقرار کرده و توانسته از بودجه اقتصادی کشور در بخش‌های پژوهش، تحقیق و نوآوری استفاده کند تا نیازهای کشور در این حوزه تامین شود. در ایمیدرو نیز توجه جدی به پژوهش داریم.
وی در ادامه اظهار کرد: در کشورهای پیشرفته، دانشگاه‌ها در زمینه پژوهش به بودجه دولت وابستگی ندارند یا آنقدر وابسته نیستند که دولت‌ها در آنها دخالت مستقیم کنند، در حالی که در ایران به دلیل تامین بودجه بیشتر دانشگاه‌ها از سوی دولت، دولت‌ها در آموزش و پژوهش نظر خود را اعمال می‌کنند و سیاست دولت‌ها بر آنها حاکم می‌شود، در نتیجه پژوهش مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد. خوشبختانه دانشگاه‌ها در ایران به سمتی در حرکتند که بتوانند بودجه خود را بر مبنای ظرفیت‌های‌شان به‌دست آورند.
در همین زمینه، دانشگاه تهران به واسطه موسسه یونیدرو کار وسیعی را شروع کرده که امیدواریم برای سایر واحدهای دانشگاهی نیز الگو باشد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه سخنرانی گفت: نکته بسیار مهم در این زمینه این است که ما در حوزه فناوری و نوآوری به یک عقب‌ماندگی تاریخی مبتلا شده‌ایم. زمانی که چین برای ارتقای اقتصاد و رفاه ملی تصمیم گرفت، می‌دانست که از نظر نوآوری، ضعف کنونی ما را دارد و دچار عقب‌ماندگی است. این کشور برای رفع این ضعف تلاش کرد جذب سرمایه خارجی را با حفظ استقلال و عزت ملی در اولویت قرار دهد. به عنوان مثال حدود ۳ سال گذشته میزان تولید مواد معدنی در چین در برخی حوزه‌ها ۸ تا ۱۰ درصد جهان بود، در حالی که این رقم اکنون به ۵۰ درصد رشد کرده است، یعنی اکنون نیمی از تولید و مصرف مواد معدنی جهان در اختیار چین است و تغییر تولید و مصرف این کشور می‌تواند بر اوضاع تمام جهان تاثیرگذار باشد. چینی‌ها با جذب سرمایه‌گذار خارجی می‌توانند منابع مالی را تامین کنند. آنها همچنین دریافتند که باید با فناوری‌های روز دنیا آشنا شوند، برای این کار دانشگاه‌های خود را با دانشگاه‌های بین‌المللی ارتباط دادند و بسیاری از دانشجویان خود را برای آموزش در دانشگاه‌های جهان بورسیه کردند. ما هم باید برای توسعه نوآوری و فناوری از توان خارجی استفاده کنیم.
کرباسیان ادامه داد: نکته قابل توجه این است که ایده‌ها باید پرورانده و حمایت شوند. اشکا‌ل‌ها به توجه نکردن به ایده‌های نو در بافت اقتصادی برمی‌گردد و اینکه کار در اختیار بخش خصوصی نیست، چون بخش خصوصی نوآوری را بهتر درک می‌کند، هر چند بخش خصوصی بیشتر بر حل مشکلات جاری تمرکز دارد و باید تمرکز بیشتری بر حوزه تحقیق داشته باشد. ما در جایگاه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی کشور، از ایده‌های نو حمایت می‌کنیم.
او سپس تاکید کرد: در زمینه نوآوری نباید تنها به این جشنواره بسنده کنیم و باید ایده‌ها را به بخش‌های تولید و سرمایه‌گذاری نیز معرفی کنیم تا در نهایت آینده کشور را برای جوانان بسازیم. ما در ایمیدرو ۲۵ درصد از سود سازمان را صرف حوزه پژوهش و آموزش می‌کنیم و این فرصت را داریم که در زمینه نوآوری موثر باشیم. ما به عنوان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در این زمینه اعلام آمادگی می‌کنیم و امیدواریم برای سایر نهادها هم الگو باشیم.
وی در ادامه، از راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری «جسورانه» با کمک سازمان بورس خبر داد و گفت: ما صندوق جسورانه را به کمک سازمان بورس ایجاد کردیم که می‌تواند در حمایت از ایده‌های نو موثر باشد. به عنوان مدیر باید قبول کنیم که در حوزه‌های فناوری و نوآوری کار می‌کنیم و بپذیریم که در این زمینه نیاز به کار جسورانه داریم. باید دانشجویان و پژوهشگران را حمایت کنیم البته نه حمایت سوبسیدی.
دلیل وضعیت فعلی اقتصاد را از دانشگاه‌ها جست‌وجو کنید
محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران و دیگر سخنران این جشنواره اظهار کرد: در ارتباط صنعت و دانشگاه، هر دو طرف ایده‌های یکدیگر را نمی‌پذیرند و این کار اشتباه است. مسبب ضعف‌هایی که در کشور ما وجود دارد، هیچ یک از طرفین نیستند، بلکه دلیل آن، ضعف‌های موجود در اقتصاد ملی است.
وی ادامه داد: در گذشته نه چندان دور، ما در صنایعی مانند لوازم خانگی یا ذوب آهن توانمند بودیم اما امروز نیستیم و جای محصولات این صنایع را جایگزین‌های خارجی گرفته‌اند، همچنین در چند سال گذشته ما بازار خودرو منطقه را از دست دادیم اما هیچ یک از این اتفاق‌ها برای ما جای سوال نداشت. تنها پرسش موجود این است که چرا نرخ اجناس بالا رفته است؟
وی افزود: هیچ نهادی از دانشگاه هم به عنوان نهادی که تولید علم می‌کند دلایل اتفاق‌های یادشده را نپرسید چراکه سازمان‌های اقتصادی و توسعه‌ای، خود را با دانشگاه درگیر نمی‌کنند و کار آن را تنها آموزش می‌دانند.
وی ادامه داد: اگر آقای کرباسیان با دانشگاه کار نمی‌کرد از سوی هیچ نهادی بازخواست نمی‌شد و برعکس ممکن است از سوی نهادهای نظارتی بازخواست شود که چرا بودجه ایمیدرو را در اختیار دانشگاه قرار داده است؟ هیچ نهادی هم از دانشگاه انتظار ندارد فراتر از حد آموزش فعالیت کند.
نیلی‌احمدآبادی افزود: اقتصاد ما به دنبال فناوری‌های پیشرفته و ارتباط صنعت و دانشگاه نیست و در این شرایط همکاری ایمیدرو و دانشگاه تهران بسیار مهم تلقی می‌شود. ایمیدرو و دانشگاه تهران باید فراتر از این مواضع فکر کنند. ما مسئولیت‌های ملی داریم که اگر امروز به آنها فکر نکنیم فردا دیر است. امروز هم دیر شده و اتفاق‌هایی که در بازار می‌افتد برآمده از کم‌کاری ما در گذشته بوده است. اقتصاد ما نباید طوری باشد که یک فرد آن طرف دنیا چیزی بگوید و ما چنین بهم بریزیم.
رئیس دانشگاه تهران در ادامه، رسالت دانشگاه را فراتر از تامین و تربیت منابع انسانی دانست و اظهار کرد: امروز باید ظرفیت‌های روز را ایجاد و بر مبنای آن، الگوهای جدید را پیاده کنیم. پیاده کردن الگوهای مناسب، ارزش افزوده می‌آفریند. ارتباط نداشتن صنعت و دانشگاه، مشکلی نیست که تنها در ایران وجود داشته باشد و در همه جای جهان وجود دارد. در واقع هیچ چیز کامل نیست و همه چیز به سمت کامل شدن پیش می‌رود.
وی با بیان اینکه خوشحالم الگویی که در دانشگاه تهران با ایمیدرو شکل گرفته، نتیجه داده و یونیدرو شکل گرفته است، به درستی سخنان کرباسیان درباره ارتباط اقتصاد ملی، دانشگاه و صنعت با جهان اشاره کرد و گفت: امروز فعالیت‌های موفق دنیا به سمت جهانی شدن و دانشگاهی شدن پیش می‌رود و در این میان صنعت و اقتصاد به عنوان محرکه اصلی باید حضور داشته باشند تا اتفاق لازم بیفتد و دانشگاه تهران تلاش کرده این اکوسیستم متشکل از بخش‌های یادشده را به وجود آورد.
نیلی در ادامه افزود: ما در تلاشیم سیاست‌های آموزشی خود را به‌روز کنیم و شیوه و محتوای آموزش را تغییر دهیم. دانشگاه تهران نخستین دانشگاه ایران در این زمینه است که پارک علم و فناوری را در کنار دانشگاه ایجاد کرد تا ایده در آن به کسب و کار تبدیل شود. ما باید به دانشجو قابلیت اشتغال و خلاقیت، کار گروهی، آشنایی با اقتصاد و مدیریت مالی را بدهیم نه قابلیت استخدام شدن در یک نهاد دولتی.
احمدآبادی در ادامه خبر داد: دانشگاه تهران نخستین VC دانشگاه‌های کشور را در بورس گرفته است. وی افزود: ما در دانشگاه تهران برای پشتیبانی مالی فارغ‌التحصیلان در پارک علم و فناوری، یک صندوق پژوهش و فناوری ایجاد کرده و در کنار آن در زمینه VC کار کردیم. نخستین VC دانشگاه‌های کشور را در بورس گرفتیم که کل سهام آن در نصف روز خریداری شد. اکنون ۳۰ درصد سهام را داریم و حاضریم آن را واگذار کنیم. در واقع می‌خواهیم از ظرفیت VC برای فعالیت‌ها استفاده کنیم و حاضریم تعداد آنها را افزایش دهیم. این چهارمین VC است که به بورس رفته است.
وی در نهایت گفت: اکنون این اراده در ایمیدرو وجود دارد. دانشگاه تهران هم ظرفیت‌های زیادی دارد و وظیفه خود می‌داند هر آنچه دارد را با مسئولیت اجتماعی گره بزند. یونیدرو یک مسئولیت اجتماعی است که دانشگاه تهران آن را دنبال می‌کند. ما نهادها و ابزارهای مدرنی در دانشگاه تهران در اختیار داریم. با نهادهای فراملی هم گره خورده‌ایم و می‌توانیم با استفاده از آنها در زمینه نوآوری با ایمیدرو همکاری کنیم، یک الگو را رقم بزنیم و قانون‌گذار را مجبور کنیم از این شیوه قانون‌گذاری دست بردارد. البته قانون‌گذاری ما هم باید مدرن باشد.
بستری مناسب برای تبدیل ایده به فناوری و تجاری‌سازی
غلامرضا ملاطاهری، مدیر آموزش، پژوهش و فناوری ایمیدرو و دبیر نخستین جشنواره ایده‌های ارزش‌آفرین معدن و صنایع معدنی، دیگر سخنران جشنواره ایده‌های ارزش‌آفرین بخش معدن و صنایع معدنی، در گزارشی از جشنواره اعلام کرد: اینوماین می‌تواند بستری مناسب برای خلق ایده و تبدیل آن به فناوری، تجاری‌سازی و ورود به فضای کسب و کار باشد. وی افزود: تعداد ایده‌های ارسالی به جشنواره ۱۱۴ بود که بخش معدن و صنایع معدنی با ۵۱ ایده بیشترین میزان ایده‌های ارسالی را به خود اختصاص داد و پس از آن به ترتیب اشخاص حقیقی ۳۳ ایده، شرکت‌های دانش‌بنیان ۱۹ ایده و دانشگاه‌ها ۱۱ ایده به جشنواره ارسال کردند. ملاطاهری خاطرنشان کرد: این جشنواره در ۶ محور برگزار شد و ۷۰ایده شامل ۱۵ایده در محور فناوری‌های نوین اکتشاف، استخراج، نوآوری معدن و صنایع معدنی با تاکید بر فاوا، نانو و بایو، ۱۱ ایده در محور مدیریت انرژی و آب در معدن و صنایع معدنی، ۱۰ایده در محور ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست در معدن و صنایع معدنی، ۱۲ ایده در محور محصولات نوین و کاربردهای جدید مواد معدنی، ۱۰ ایده در محور مدیریت پسماند و باطله معدن و صنایع معدنی و ۱۲ ایده در محور خدمات پشتیبان زنجیره معدن و صنایع معدنی به مرحله داوری جشنواره راه پیدا کردند. مدیر آموزش، پژوهش و فناوری ایمیدرو گفت: از بین ایده‌های راه یافته به جشنواره ۱۰ ایده برگزیده شده‌اند که امیدواریم با معرفی این ایده‌ها به صندوق «جسور» بتوانیم بستر مناسب برای رشد، توسعه و اعتلای فناوری را فراهم کنیم.
اسامی ۱۰ برگزیده اینوماین
در پایان این آیین، همچنین از ۱۰ ایده‌پرداز برگزیده تقدیر شد. اسامی، محور طرح و عنوان طرح پیشنهادی آنها به این شرح است: نفر اول، ضیاءالدین پورکریمی بود که در محور فناوری‌های نوین اکتشاف، استخراج، فرآوری و صنایع معدنی با تاکید بر فاوا، نانو و بایو طرح فلوتاسیون ذرات نیمه نرم معدنی با استفاده از نانوحباب را پیشنهاد داد. طرح دوم برگزیده به پوریا عروجی با محوریت مدیریت انرژی و آب در معدن و صنایع معدنی اختصاص داشت و عنوان آن مدیریت انرژی در کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی با استفاده از نرم‌افزار بالانس جرم و انرژی بود. طرح سوم متعلق به کامبیز عیوضی با محوریت مشابه با عروجی بود و عنوان آن رشد و ارتقای بهره‌وری به وسیله کاهش مصارف انرژی(آب) با حذف تیکنر و برگشت آب شست‌وشوی فیلترها به صورت میانبر به مخزن settling basin بود. برگزیده چهارم جواد جعفریحیی نام داشت که در محور ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست در معدن و صنایع معدنی، طرح مانیتورینگ علائم حیاتی با کاربری در صنایع و معادن را ارائه کرده بود. برگزیده پنجم حسین مظاهری بود و محور محصولات نوین و کاربردهای جدید مواد معدنی طرح دستگاه تست استحکام گندله پخته را ارائه کرده بود. علی‌امیری و صادق یوسفی هر دو برگزیدگان ششم بودند که در محور مشابه با مظاهری طرحی با عنوان تولید نانوذرات هیدروکسید/اکسید منیزیم از شورابه‌ها را ارائه کردند. برگزیده هفتم محمدتقی شادلو نام داشت که در محور محصولات نوین و کاربردهای جدید معدنی، طرحی با عنوان تولید هیدرات‌های ویژه را پیشنهاد داد. در ادامه آیین معرفی برگزیدگان نخستین جشنواره ایده‌های ارزش‌آفرین بخش معدن و صنایع معدنی، رتبه هشتم به محمد زالی اختصاص یافت که در محور مدیریت پسماند، باطله معدنی و صنایع معدنی، طرح استحصال فلز روی، کادمیوم و نیکل از فیلتر کیک صنایع روی را پیشنهاد داد. حمیدرضا الیکایی نیز با محور مشابه با زالی، طرح حذف باطله نرمه از سنگ آهن ریزدانه(زیر ۳mm) با روش مغناطیسی خشک را پیشنهاد داد و در رتبه نهم قرار گرفت. در نهایت رتبه دهم این جشنواره به طرح مهدی بروخیان رسید که با محور خدمات پشتیبان زنجیره معدن و صنایع معدنی، طرح تامین آب صنایع معدنی با مکانیزاسیون کشاورزی و اصلاح الگوی کشت دشت‌های منطقه توسط صنایع و استفاده از آب مازاد حاصل از عملیات یادشده در صنایع (مطالعه موردی سنگان خواف) را پیشنهاد داده بود.