بومی‌گرایی به دستگاه‌های حفاری معدن هم رسید

حفاری جزو پله‌های نخست برای اکتشاف و بهره‌برداری از معادن بوده و جایگاه قابل توجهی در بخش معدن را به خود اختصاص می‌دهد. یکی از نیازهای حفاری در معدن، دستگاه‌هایی است که بتوانند این کار را به درستی انجام دهند.

در داخل کشور، برخی از این دستگاه‌ها ساخته شده و برخی نیز از خارج وارد شده‌اند.
در دومین همایش و نمایشگاه تخصصی بین‌المللی اکتشاف مواد معدنی (ایران‌جیمکس) که ۸ تا ۱۰ بهمن برگزار می‌شود، شرکت‌هایی حضور داشتند که با دستگاه‌های مختلف در بخش حفاری، نیازهای این بخش را پوشش می‌دهند.

دستگاه حفاری قابل جدا شدن
یکی از مشکلات معادن با توجه به سخت‌عبور بودن مسیرهای منتهی به معادن، حمل دستگاه‌های حفاری است.
ناصر نعمتی از اعضای موسس شرکت دانش‌بنیان ماشین‌آلات مهر البرز در حاشیه دومین همایش و نمایشگاه تخصصی بین‌المللی اکتشاف مواد معدنی (ایران‌جیمکس) در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: ما یک شرکت دانش‌بنیان هستیم که زمینه فعالیت تخصصی‌مان، ادوات و دستگاه‌های حفاری است و این دستگاه‌ها برای حل مشکلات مناطق سخت‌عبور و کوهستانی و فاقد مسیر جاده‌ای کاربرد دارند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: به طور عمده، اکتشافات معدنی در نقاطی که قرار است اکتشاف اولیه انجام شود با مشکل نبود جاده و درنتیجه مشکل حمل دستگاه‌های سنگین روبه‌رو است و در این زمینه برای یک عملیات اکتشافی ریسک‌پذیر باید جاده‌سازی کرد.
وی با اشاره به اینکه این اقدام از یک‌سو هزینه‌بر است و از سوی دیگر سبب تخریب محیط‌زیست می‌شود گفت: این در حالی است که اکتشاف نیز ممکن است پوچ از آب درآید و تمام هزینه‌های انجام شده برای اکتشاف و همچنین جاده‌سازی که بسیار گران است، هدر رود. در این صورت هم جاده بی‌مصرف باقی می‌ماند و هم به منابع طبیعی آسیب می‌رسد.
نعمتی با بیان اینکه در زمینه جاده‌سازی نیز موانعی وجود دارد، اظهار کرد: درحال‌حاضر، سازمان منابع طبیعی و سازمان محیط‌زیست که مدافع منابع طبیعی هستند و از سوی دیگر زمین‌داران محلی، مانع ایجاد جاده‌های دسترسی می‌شوند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به این شرایط، ما به عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان دستگاه‌هایی را طراحی کرده‌ایم که قابلیت تفکیک دارند و تمام اجزای این دستگاه مجزا شده و به چند تکه تقسیم می‌شوند که هر تکه در دامنه وزنی ویژه‌ای از سوی نیروی انسانی قابل حمل خواهد بود تا به پای کوهستان و محل حفاری برسد. این دستگاه در محل حفاری و با سهولت قابلیت مونتاژ سریع دارد، مانند باز و بسته کردن اسلحه‌های نظامی.
وی تاکید کرد: دستگاه حفاری، یک دستگاه بیابانی است و برای باز و بسته کردن آن نیازمند دستگاه‌های ویژه حتی یک آچار هم نیستیم. این دستگاه‌ها زمانی که به محل حفاری منتقل می‌شوند در کمتر از ۱۰ دقیقه مونتاژ و آماده حفاری خواهند شد.
نعمتی یادآور شد: بنابراین با وجود این دستگاه، جاده‌سازی و هزینه‌های آن حذف می‌شود که تعارضی با محیط‌زیست نخواهد داشت و در بسیاری از مکان‌ها این دستگاه می‌تواند کارآیی قابل توجهی داشته باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که چند نفر برای حمل این دستگاه مورد نیاز است، گفت: برای حمل به حدود ۳ تا ۴ نیروی انسانی غیرمتخصص نیاز است و در محل حفاری نیز به یک حفار و یک کمک حفار نیاز است. حمل بار انجام می‌شود و دستگاه چند روزی در محل، مستقر خواهد ماند تا به نقطه بعدی انتقال داده شود.
نعمتی افزود: البته این دستگاه برای حفاری‌های غیرمعدنی نیز کارآیی دارد و نخستین بار با هدف لرزه‌نگاری‌ها و اکتشافات نفتی طراحی شده که به تازگی وارد عرصه معدن شده است.
وی بیان کرد: سایر ادواتی که این دستگاه برای حفاری به آنها نیاز دارد، کمپوسور هوا، پمپ آب، شلنگ‌های انتقال آب و مخازن آب است که برای این ادوات تکمیلی نیز به دنبال چاره بوده و برای هر یک راه‌حلی پیدا کرده تا قابل حمل در کوهستان و مناطق سخت‌عبور باشد. این کارشناس با اشاره به اینکه این دستگاه به روش پودری و مغزه‌گیری می‌تواند حفاری کند، گفت: این دستگاه در بسیاری مناطق کاربرد دارد، برای مثال در منطقه‌ای به نام بحر آسمان در شهرستان جیرفت استان کرمان یک معدن غنی وجود داشت که برای مغزه‌گیری آن چندین پیشنهاد جاده‌سازی مطرح بود و محیط‌زیست مانع ایجاد می‌کرد، البته با این دستگاه شرکتی که پروانه بهره‌برداری داشت توانست اکتشافات خود را به پایان برساند و هزینه این دستگاه برای شرکت در برابر جاده‌سازی، بسیار کمتر شد. از سوی دیگر تخریب محیط‌زیستی نیز در پی نداشت و برای مکتشف به‌صرفه‌تر شد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا شرکت شما این دستگاه را تولید کرده است، عنوان کرد: این دستگاه ساخت شرکت ما است و ثبت اختراع نیز دارد.
نعمتی همچنین در پاسخ به این پرسش که شرکت‌های دانش‌بنیان تا چه اندازه با بخش معدن و اکتشاف تعامل برقرار کرده‌اند، عنوان کرد: تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان که در عرصه اکتشاف وارد شده‌اند، محدود هستند چراکه در مقام مقایسه این حوزه نسبت به سایر حوزه‌ها، بخش اکتشاف چندان حوزه وسیعی نیست.

در تحریم‌ها قطعات مورد نیاز را می‌سازیم
همچنین ایمان دهداری، سرپرست کارگاه حفاری شرکت زرین‌یاب دریان در حاشیه دومین همایش و نمایشگاه تخصصی بین‌المللی اکتشاف مواد معدنی (ایران‌جیمکس) در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: حوزه کار ما روش حفاری به روش پودری (آرسی) است و حفاری‌هایی در معادن مختلف سنگ آهن، مس، طلا و اورانیوم انجام داده‌ایم.
وی با اشاره به دستگاه حفاری که برای حفاری‌های پودری به کار گرفته می‌شود، عنوان کرد: این دستگاه سال ۹۱ از افریقای جنوبی وارد کشور شد و دارای ۲ موتور است.
دهداری در ادامه خاطرنشان کرد: به دلیل تحریم‌ها، امکانات وارد کردن قطعات این دستگاه را نداریم و از زمانی که تحریم‌ها آغاز شده‌اند، در حقیقت خود شرکت در حال ساخت قطعات مختلف دستگاه است و شروع به بومی‌سازی قطعات آن کرده‌ایم. وی همچنین یادآور شد: امسال شرکت ما حدود ۱۲ هزار متر کار اکتشاف انجام داده است.
دهداری در پاسخ به این پرسش که تحریم‌ها مشکلاتی را برای شما ایجاد نکرده است، گفت: تحریم‌ها سبب شده است معادن کوچک و متوسط، کار اکتشاف خود را تعطیل کنند که به معنای تعطیلی شرکت‌های اکتشافی خواهد بود. از سوی دیگر، تامین قطعات یدکی نیز با مشکل روبه‌رو شده است یا در زمینه جابه‌جایی و انتقال پول با مشکل روبه‌رو هستیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: البته شرکت ما با استفاده از ابزارهایی که در دست دارد در حال دور زدن تحریم‌هاست و قطعات مورد نیاز دستگاه‌ها را شرکت ما می‌سازد.