تصویر یک‌ساله آبی

دنیای اقتصاد : سال آبی به پایان رسید و آمار اعلام شده از تصویر یکساله از افت ۷/ ۲۶ درصدی کاهش بارش نسبت به دوره مشابه سال گذشته حکایت دارد؛ این افت در متوسط بلند مدت (۴۹ ساله) ۴/ ۳۱ درصد ثبت شده است. براساس آمار اعلام شده ارتفاع کل ریزش های جوی از اول مهر تا ۳۰ شهریور (سال آبی ۹۷-۹۶) بالغ بر ۱۷۱ میلی‌متر بوده است.

این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه بلندمدت که ۲/ ۲۴۹ میلی‌متر بوده ۴/ ۳۱ درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته که ۲/ ۲۳۳ میلی‌متر ثبت شده ۷/ ۲۶ درصد کاهش داشته است؛ با توجه به آمار اعلام شده می‌توان گفت حجم بارش از اول مهر تا ۳۰ شهریور معادل ۸۱۳/ ۲۸۱ میلیارد مترمکعب بوده است.  براساس آمار اعلام شده از سوی شرکت مدیریت منابع آب میزان ریزش‌های جوی از اول مهر تا ۳۰ شهریور (سال آبی ۹۷-۹۶) در مقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته به تفکیک ۶ حوضه آبریز اصلی نشان دهنده آن است که دریای خزر و دریاچه ارومیه این دوره سال آبی را با رشد بارش به پایان رسانده‌اند و سایر حوضه‌های آبی افت بارش را در این دوره تجربه کرده‌اند. آمار اعلام شده وضعیت بارش‌ها در ۶ حوضه آبریز «دریای خزر»، «خلیج فارس و دریای عمان»، «دریاچه ارومیه»، «فلات مرکزی»، «مرزی شرق» و «قره قوم» نسبت به سال آبی گذشته را بررسی کرده است. براین اساس در حوضه آبریز «دریای خزر» که متشکل از حوضه‌های ارس؛ تالش، مرداب انزلی؛ سفیدرود بزرگ؛ رودخانه‌های بین سفیدرود و هراز، هراز و قره سو، قره سو و گرگان اترک می‌شود، ارتفاع تجمعی بارش‌ها در مدت زمان مورد بررسی ۲/ ۳۹۹ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد ۹/ ۵۳ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت افت ۸/ ۶ درصد داشته است.

در حوضه آبریز «خلیج فارس و دریای عمان» (متشکل از حوضه‌های مرزی غرب؛ کرخه، کارون بزرگ، جراحی و زهره، حله رود و رودخانه‌های کوچک، مند، کاریان و خنج، کل، مهران و مسیل‌های جنوبی، بندرعباس، سدیج، رودخانه‌های بلوچستان) ارتفاع تجمعی بارش‌ها از اول مهر تا ۳۰ شهریور (سال آبی ۹۷-۹۶)، ۷/ ۲۱۱ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به سال آبی گذشته افت ۲/ ۱۵۷ درصدی و نسبت به متوسط بلندمدت افت ۴۲ درصدی داشته است. در حوضه آبریز «دریاچه ارومیه» نیز ارتفاع تجمعی بارش‌ها در مدت زمان مورد بررسی ۴۰۹ میلی‌متر بوده که نسبت به سال آبی گذشته ۸/ ۱۳۱ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۲/ ۲۰‌درصد رشد داشته است. در حوضه آبریز «فلات مرکزی» (متشکل از حوضه‌های دریاچه نمک، گاوخونی،طشک، بختگان و مهارلو، کویر ابرقو، سیرجان؛ هامون، جازموریان، کویرلوت، کویر مرکزی، کویر سیاهکوه، ریگ زرین، کویر درانجیر) ارتفاع ریزش‌های جوی از اول مهر تا ۳۰ شهریور (سال آبی ۹۷-۹۶) ۵/ ۱۰۴ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته ۵/ ۵۶‌درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۶/ ۳۶ درصد کاهش داشته است. در حوضه آبریز «مرزی شرق» (متشکل از حوضه‌های پترگان، خواف، هامون، هیرمند، هامون، مشکیل) مجموع بارندگی از اول مهر تا ۳۰ شهریور (سال آبی ۹۷-۹۶) برابر با ۴/ ۴۰ میلی‌متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ۲۲ درصدی داشته است. در حوضه آبریز «قره قوم» نیز ارتفاع تجمعی بارش‌ها در مدت زمان مورد برررسی ۵/ ۱۴۲ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۸/ ۳۷ درصد کاهش داشته است.

کاهش ذخیره سدها

از سوی دیگر براساس آمار اعلام شده سال آبی جاری در حالی به پایان رسیده است که ذخایر سدهای استان تهران نسبت به سال گذشته کاهش ۲۵ درصدی داشته است و پرونده سال آبی جاری با افت ۵۶۰ میلیون مترمکعبی ورودی آب به سدهای استان در حال بسته شدن است. میزان بارندگی‌های استان تهران از ابتدای سال آبی (ابتدای مهرماه) به ۲۵۶ میلی‌متر رسیده است. همین افت نزولات جوی استان تهران موجب شده است که حجم آب ورودی به سدهای پنجگانه استان(کرج، لتیان، طالقان، لار و ماملو) نیز در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته ۳۲ درصد کاهش پیدا کند.

کاهش بی‌سابقه بارندگی‌های پاییز و زمستان سال گذشته و به تبع آن افت ذخیره برفی استان باعث شده است تا کل حجم آب ورودی به سدهای استان تهران از ابتدای سال آبی تاکنون به یک میلیارد و ۱۶۳ میلیون مترمکعب برسد. عددی که سال گذشته در همین زمان به یک میلیارد و ۷۲۳ میلیون مترمکعب رسیده است و براین اساس ورودی رواناب‌ها به سدهای استان بیش از ۵۶۰ میلیون مترمکعب کاهش داشته است. از طرفی ذخیره فعلی سدهای پنجگانه استان نیز به ۶۴۲ میلیون مترمکعب رسیده است که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته ۲۵ درصد کاهش یافته است و بیش از ۲۱۰ میلیون مترمکعب حجم آب ذخیره شده در سدهای استان نسبت به سال قبل کمتر شده است.

در این بین از میان پنج سد تامین‌کننده آب استان تهران سد کرج به مراتب وضعیت بهتری  را نسبت به سایر سدهای استان تجربه می‌کند، به‌طوری که در حال حاضر ۷۹ درصد این سد پر است و حجم ذخیره آن نیز به ۱۴۴ میلیون مترمکعب رسیده است که در مقایسه با سال گذشته ۶ درصد کاهش پیدا کرده است. از سوی مقابل سد لار نیز که در شمال شرق تهران وظیفه تامین آب شرب و کشاورزی منطقه را بر عهده دارد کاهش ۶۱ درصدی حجم ذخیره آب را نسبت به سال گذشته تجربه می‌کند و ۹۵ درصد مخزن این سازه آبی خالی است که از این حیث سد لار بدترین شرایط را از نظر میزان ذخیره منابع آبی به خود اختصاص داده است. حجم فعلی سد لار به ۴۳ میلیون مترمکعب رسیده است که در قیاس با سال گذشته ۶۸ میلیون مترمکعب کمتر شده است.