توسعه معادن کوچک اقتصادی می‌شود
توسعه استخراج معادن کوچک‌مقیاس و جلوگیری از خام‌فروشی ۲ دغدغه مهم بخش معدن کشور به شمار می‌آید.
روز گذشته با بهره‌برداری از یک طرح نوآورانه از سوی بخش خصوصی، کلیدی طلایی برای دستیابی به این ۲ امر مهم در اختیار بخش معدن کشور قرار گرفت؛ طرحی که به‌دست جعفر سرقینی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت بهره‌برداری شد.
به گزارش صمت، روز گذشته یک واحد سیار فرآوری (به روش فلوتاسیون) سرب و روی و مس بهره‌برداری شد. این واحد، نخستین واحد متحرک فرآوری مواد معدنی در ایران است که بهره‌برداری از آن در معدن سرب و روی منصورآباد تفت یزد و به‌دست جعفر سرقینی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت کشور در امور معدنی انجام شد.
رونق معادن کوچک‌مقیاس
سرقینی در آیین گشایش این واحد صنعتی سیار، در گفت‌وگو با رسانه‌ها در محل معدن گفت: یکی از محورهای اصلی توسعه معادن کشور، معادن کوچک به ویژه معادن کوچک فلزی هستند. بسیاری از معادن کوچک فلزی آن‌قدر ذخیره ندارند که سرمایه‌گذاری زیادی صرف ساخت کارخانه دائمی کنند.
به گفته وی، این کارخانه به صورت سیار بهره‌برداری شده و به فرآوری کانی‌های غیرآهنی مانند سرب و روی و مس اختصاص دارد. این اتفاق می‌تواند تحولی را در فرآوری ایجاد کند. بسیاری از معادن کوچک‌مقیاس به دلیل برخوردار نبودن از واحد فرآوری هرگز به فعالیت نرسیدند یا تعطیل شدند.
وی افزود: همچنین با توجه به اینکه هزینه‌های حمل‌ونقل بسیار افزایش یافته، انتقال کانی‌ها به واحد فرآوری صرفه اقتصادی ندارد.
این کار از چند سال پیش به معدنکاران توصیه شده بود که حالا این شرکت پیشتاز شده و این کار را انجام داده که امیدواریم معدنکاران دارای معادن کوچک‌مقیاس از این طرح استقبال کنند، از فواید این کارخانه بهره‌مند شوند و معادن کوچک را فعال کنند.
معاون معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت در پایان گفت: ما ۵۰۰ معدن کوچک را برای توسعه بخشی از معدن به عنوان نمونه آزمایشی انتخاب کردیم و کارخانه‌ای که امروز بهره‌برداری شد می‌تواند دست کم به بهره‌برداری از ۱۰۰ مورد از معادن فلزی، کمک بزرگی کند.
فرآوری به روش فلوتاسیون برای نخستین بار
علی سدهی، مدیرعامل شرکت کانی فرآوران در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت: در پایان سال ۱۳۹۶ خورشیدی حدود ۱۰ میلیارد تومان صرف این پروژه کردیم. امروز اگر بخواهیم همان هزینه را صرف راه‌اندازی پروژه کنیم چیزی حدود ۲۰ میلیارد تومان می‌شود.
وی افزود: این طرح مشابه خارجی دارد و نمونه خارجی آن در ایران اجرا شده اما هیچ یک از شرکت‌های مشابه خارجی در ایران فرآوری فلوتاسیون را به صورت سیار اجرا نکرده‌اند.
وی افزود: در ایران نیز هیچ شرکتی چنین طرحی را به طور کامل ایرانی پیاده نکرده است.
سدهی گفت: هر معدنکاری در سراسر کشور تمایل داشته باشد مواد معدنی را به صورت فلوتاسیون یا به اصطلاح کانه‌آرایی فرآوری کند، شرکت ما این امکان را دارد که در محل معدن با هزینه به نسبت کم و با سرعت بالا این کار را انجام دهد.
حذف هزینه حمل‌ونقل مواد
سیدمحمدجواد کلینی، رئیس هیات مدیره شرکت در گفت‌وگو با رسانه‌ها در محل معدن درباره مزایای این طرح گفت: ویژگی مهم این واحد، قابل حمل بودن آن و قابلیت نصب در معادن کوچک است که می‌توان این معادن را به بهره‌وری بهتر رساند و از حمل‌ونقل بیهوده مواد معدنی در جاده جلوگیری کرد، در نهایت نیز ارزش افزوده بیشتری نسبت به کارخانجات ثابت آفرید.
معرفی روش فرآوری سیار مواد معدنی
میثم صالح فرد، کارشناس فنی شرکت یادشده در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: این واحد متحرک، یک کارخانه فرآوری سنگ معدن سیار است و فرآوری در آن به روش فلوتاسیون انجام می‌شود. در این روش می‌توان قسمت سولفوره را در این واحد سیار فرآوری کرد یعنی از عیارهای پایین به عیارهای متوسط رساند تا در نهایت صرفه کار برای کارخانه‌های ذوب بالا برود.
وی با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری این واحد از سوی بخش خصوصی و شرکت یادشده انجام شده است گفت: به طور معمول معادن برای فرآوری کانی مجبور به راه‌اندازی یک کارخانه ثابت هستند اما تجهیزات این واحد فرآوری، روی تریلر قرار دارد.
وی افزود: از جمله کاربری‌های مهم این واحد، در معادن کوچک‌مقیاس است.
در واقع در این روش به جای آنکه خاک از معدن به کارخانه حمل شود واحد فرآوری در نزدیکی معدن استقرار پیدا می‌کند و کار فرآوری را انجام می‌دهد. مالک معدن نیز می‌تواند پس از فرآوری، کانی پرعیار را در محل معدن کنسانتره بفروشد یا به کارخانه ذوب ارسال کند؛ اتفاقی که مانعی برای خام‌فروشی به شمار می‌آید.
صالح‌فرد در ادامه، جزییات بیشتری از پروژه را ارائه کرد و در این باره گفت: این واحد دارای چند بخش خردایش، نرمایش، فلوتاسیون، مواد شیمیایی، آبگیری و کنترل مانیتورینگ است. واحد خردایش شامل ۲ تریلر سنگ‌شکن به ابعاد ۱۳ در ۲ متر است که می‌تواند در جاده‌ها حرکت کند و در مکانی مستقر شود. این واحد می‌تواند از ۱۰۰ تا ۲۰۰ تن کانی را در روز فرآوری کند. وی تشریح کرد: واحد خردایش روی ۲ تریلی، سوار و واحد نرمایش بر یک تریلی سوار است که شامل یک آسیاب گلوله‌ای می‌شود و روی تریلی حرکت می‌کند. پس از انجام خردایش و رسیدن به ۱۰۰ میکرون فرآوری، وارد مرحله فلوتاسیون می‌شود. در فلوتاسیون هر یک از عناصر سرب و روی و مس، تریلر مخصوص به خود را دارند. یک واحد مواد شیمیایی هم موجود است که به صورت کانتینر حمل می‌شود و در محل معدن قرار می‌گیرد. بخش بعدی هم آبگیری است. کل کارخانه می‌تواند با برق شهری و ژنراتور کار کند. ژنراتور نیز قابل حمل است. وی در پاسخ به پرسشی درباره نمونه‌های مشابه پروژه در ایران و جهان گفت: بخش‌های سنگ‌شکن و خردایش این کارخانه در کشور وجود دارند اما آسیاب و دستگاه فلوتاسیون تا به حال در ایران وجود نداشته‌اند. صالح فرد در ادامه به سایر مزایای این طرح نوآورانه پرداخت و گفت: هزینه فرآوری در این واحد سیار نسبت به واحدهای ثابت ۱۰ تا ۱۵ درصد بیشتر است اما هزینه انتقال کانی از معدن به واحد فرآوری حذف می‌شود.
وی افزود: شرکت کانی فرآوران تاکنون این فناوری را به صورت اجاره‌ای در اختیار معادن قرار می‌داد و حالا آمادگی راه‌اندازی آن را در صورت تقاضا دارد. وی عمر تجهیزات را ۱۰ سال عنوان کرد و در ادامه افزود: برای جابه‌جایی هر یک از تریلرها تنها نیاز به یک اسب است و به ایجاد زیرساخت ویژه نیاز نیست.
کل کارخانه طوری طراحی شده که می‌تواند روی یک سطح کوبیده صاف استقرار پیدا کند و نیاز به ایجاد فونداسیون ویژه ندارد. همچنین بخش‌هایی از واحد که ممکن است در باد و باران کارکرد خود را از دست دهند، سرپوشیده هستند که البته پوشش آنها باز و بسته می‌شود. وی درباره نوآوری به کار رفته در طرح گفت: بخش آسیاب کار از یک شرکت کانادایی به نام سپرو برداشته شده که با لاستیک درایو می‌شود اما بخش فلوتاسیون آن به طور کامل حاصل نوآوری شرکت کانی فرآوران است. وی در پایان به پیشینه فعالیت شرکت کانی فرآوران تهران اشاره کرد و گفت: این شرکت از سال ۱۳۷۶ تاکنون در زمینه اکتشاف، استخراج و فرآوری فعالیت می‌کند. این شرکت در منصورآباد یزد دارای یک کارخانه فرآوری با ظرفیت ۲۰۰ تن است که در آن سرب و روی و مس فرآوری می‌شود. به گفته این کارشناس فنی، معادن ما درحال‌حاضر امکان خوراک‌دهی به کارخانه‌ها را ندارند، در نتیجه این ایده به وجود آمد که ما خاک معادن مختلف را در یک کارخانه فرآوری کنیم و در این طرح با اعمال تغییرات کوچک در نقطه ورود و خروج از واحد فلوتاسیون، می‌توانیم خاک‌های مختلف را فرآوری کنیم.
بهبود مسائل زیست‌محیطی
در نهایت مرتضی درگی، مدیر پروژه در معرفی طرح فرآوری سیار به روش فلوتاسیون گفت: این طرح کلیدی طلایی برای معادن کوچک و متوسط‌مقیاس است که به افزایش اشتغالزایی و استفاده بهتر از دارایی‌های معدنی می‌انجامد. وی ادامه داد: این طرح، متشکل از مجموعه‌ای از ماشین‌آلات است که در کمترین زمان برپا و استوار می‌شود و در پایان کار جمع می‌شود.
برای برپایی آن نیز به فضایی به ابعاد ۶۵ در ۴۰ نیاز است و در مدیریت آب و مصرف انرژی تاثیر مثبت دارد. ضمن اینکه دستگاه‌ها از انعطاف‌پذیری زیادی برخوردار هستند.
وی افزود: این مزایا به کاهش بهای تمام شده محصول، کاهش هزینه‌های زیربنایی و بهبود شرایط زیست‌محیطی می‌انجامد.
مدیر پروژه یادشده در بخشی دیگر از سخنان خود، زمان‌بندی اجرای این طرح را ۶ ماه برای ساخت و مونتاژ و یک ماه برای نصب و راه‌اندازی دانست و گفت: برای این پروژه به ۷ ماه زمان نیاز است.
وی در پایان، این طرح را نماد جسارت بخش خصوصی برای ورود به عرصه‌ای پرریسک عنوان کرد و از امید به دریافت حمایت بخش دولتی در پیشبرد آن گفت.