ذخایر بزرگ را بلعیده‌ایم
بیست‌وسومین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران در روزهای ۲۰ و ۲۱ آبان به‌صورت مجازی با حضور علاقه‌مندان داخلی و خارجی برگزار شد. علاوه بر سخنرانان بیش از ۱۰۰۰ نفر در این همایش حضور داشتند.
در اختتامیه این همایش از دو پیشکسوت زمین‌شناسی ایران ازجمله کاظم سید امامی و خلیل عدولی تجلیل به‌عمل آمد. حمزه محرابی نیز به‌عنوان پژوهشگر سال در بخش زمین‌شناسی و معدن معرفی شد. همچنین از دو کتاب برتر زمین‌شناسی نصرالله عباسی و مجید قادری رونمایی شد. روزنامه صمت درباره جایگاه این انجمن و نقش آن در توسعه معدنکاری با کارشناسان گفت‌وگو کرده که در زیر می‌خوانید.
پل بین دانشگاه و سیاست‌گذاران
منصور قربانی، رئیس انجمن زمین‌شناسی درباره نقش این مرکز در توسعه معدنکاری به صمت گفت: نقش انجمن زمین‌شناسی در پیشبرد علوم زمین، توسعه اکتشاف و شناخت مواد معدنی، منابع متنوع انرژی و سوخت‌های فسیلی بسیار کلیدی است. این استاد دانشگاه با بیان اینکه متاسفانه نتوانسته‌ایم از ذخایر معدنی کشور به‌درستی بهره ببریم، گفت: در ۴۰ سال گذشته بیشتر ذخایر بزرگ را بلعیده و کمتر دست به اکتشاف زده‌ایم. امروز عمده ذخایر بزرگ کشور همچون آهن، سرب و روی و مس در حال اتمام است؛ از همین رو بخش معدن بیش از هر زمان دیگری به توسعه اکتشافات زمین‌شناسی در عمق نیاز دارد.
رئیس انجمن زمین‌شناسی با بیان اینکه انجمن زمین‌شناسی پل ارتباطی مهمی میان دانشگاه و دولت است، تصریح کرد: باوجود اینکه مقالات علمی خوبی ازسوی دانشگاه‌های کشور ارائه می‌شود، مطالعات این حوزه کمتر در تولید ملی و درآمدزایی موردتوجه قرار گرفته است. انتظار می‌رود سازمان‌های اجرایی در ارتباط با دانشگاه بازنگری کرده تا نیاز صنعت را بهتر درک کنند.
چراغ این انجمن روشن ماند
پیمان افضل، عضو هیات مدیره انجمن مهندسی معدن با بیان اینکه انجمن زمین‌شناسی یکی از قدیمی‌ترین انجمن‌های علمی کشور است، به صمت گفت: سابقه این انجمن به دهه ۵۰ یعنی زمان پهلوی دوم بازمی‌گردد. خوشبختانه بعد از انقلاب اسلامی همچنان چراغ این انجمن روشن ماند، به‌طوری‌که تا امروز ۲۳ کنفرانس در نقاط مختلف کشور برگزار کرده است.
عضو هیات مدیره انجمن زمین‌شناسی ایران با اشاره به فعالیت‌های این انجمن تصریح کرد: درحال‌حاضر که بسیاری از فعالیت‌های کشور فلج شده، این انجمن توانسته به کار خود ادامه دهد و در آخرین اقدام، کنفرانسی با حضور بیش از هزار شرکت‌کننده از داخل و خارج کشور برگزار کرد. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های انجمن زمین‌شناسی ایجاد انگیزه در اساتید و دانشجویان رشته معدن و زمین‌شناسی بوده است. هر سال دانشجویان فعال و نمونه توسط این انجمن انتخاب می‌شوند و پیشکسوتان موردتقدیر و تشویق قرار می‌گیرند؛ به‌عنوان مثال سال گذشته زنده‌یاد همایون مطیعی مورد تجلیل قرار گرفت، در حالی که بسیاری از پیشکسوتان در بسیاری از رشته‌ها بدون تجلیل فراموش شده و از دنیا می‌روند. به این ترتیب انجمن در نشر علم و آشنایی مخاطبان با بحث زمین‌شناسی و معدن تلاش می‌کند.
مقایسه با کشورهای پیشرفته
افضل در مقایسه وضعیت معادن در ایران با کشورهای پیشرفته گفت: هرچند انجمن زمین‌شناسی در راستای توسعه بخش معدن فعالیت می‌کند، اما باید تلاش خود را بیشتر کند. ما نسبت به کشورهای پیشرفته عقب هستیم که باید این عقب‌ماندگی جبران شود.
عضو هیات مدیره انجمن زمین‌شناسی ایران درباره نقش انجمن زمین‌شناسی در حل مشکلات معدنی نیز گفت: تا امروز انجمن زمین‌شناسی با بسیاری از مسئولان در زمینه تغییر یا اصلاح قوانین وارد بحث و مذاکره شده تا قوانین و سیاست‌گذاری‌ها به‌نفع بخش معدن کشور تغییر کند. معضل اساسی این است که تصمیم‌گیرندگان هنوز در تصور دوران شکوفایی نفت به‌سر می‌برند و باور ندارند که این دوران تمام شده است. او تاکید کرد: مسئله مهمی که باید موردتوجه مسئولان قرار گیرد، این است که حلقه نخست زنجیره توسعه پایدار ایران باید بخش زمین‌شناسی و معدن باشد.
توجه ویژه به بخش دانشگاهی
افضل با اشاره به اینکه انجمن‌های علمی نقش ارتباطی مهمی میان دانشگاه و بخش حکومتی بازی می‌کنند، تصریح کرد: بخش دانشگاهی جامعه سال‌ها است که نادیده گرفته شده است. با اینکه عده‌ای از لزوم توجه به دانشگاه سخن می‌گویند، متاسفانه در عمل این بخش کنار گذاشته شده است. مسئله مهم در این زمینه این است که انجمن‌های علمی می‌توانند پل رابط میان دانشگاه و حکومت باشند. او تاکید کرد: انجمن زمین‌شناسی و مهندسی معدن دورنمایی را ملاحظه می‌کند که بسیاری آن را نمی‌بیند؛ از همین رو این انجمن سعی دارد نظر حاکمان و مسئولان را به مباحث معدنی جلب کند.
عضو هیات مدیره انجمن زمین‌شناسی ایران با اشاره به لزوم تشکیل وزارتخانه معادن و صنایع معدنی گفت: اگر وزارتخانه‌ای با نام معادن تشکیل شود، تمامی بخش‌های انرژی و زمین‌شناسی را در بر می‌گیرد و سازمان زمین‌شناسی، ایمیدرو، بخش معدن و صنایع معدنی کشور می‌توانند زیرمجموعه آن قرار گیرند. حتی اکتشاف منابع هیدروکربنی و اکتشاف عناصر رادیواکتیو هم به این وزارتخانه مرتبط می‌شود.
دوران نفت‌فروشی به پایان رسید
افضل با اشاره به اینکه معدن در عمل متولی ندارد، تصریح کرد: هرچند معدن متولیان زیادی در کشور دارد اما در عمل هیچ متولی ندارد. این حوزه در سایه بازرگانی، دلالی و اقتصاد بازاری قرار گرفته و دچار معضلات اساسی شده است. او تصریح کرد: تا معدن متولی واقعی نداشته باشد، مسائل این بخش نیز حل نخواهد شد.
عضو هیات مدیره انجمن زمین‌شناسی ایران تصریح کرد: سیاست‌گذاران باید به این باور برسند که دوران نفت‌فروشی، گازفروشی و به‌دست آوردن مبالغ هنگفت از این منابع به پایان رسیده است. امروز تغییرات انقلاب صنعتی چهارم و دوران پساکرونا همچون جنگ جهانی سوم گسترده شده است. به این ترتیب ما هم باید همراه با جهان پیش رفته و به اهمیت فناوری و علم توجه کنیم. ساختار سیاسی و اداری کشور باید متناسب با این دوران تغییر کند، چراکه ساختار فعلی جوابگوی تغییرات نخواهد بود. افضل در ادامه گفت: باید بررسی شود در چه زمینه‌هایی مزیت نسبی وجود دارد و می‌توان در قالب انقلاب صنعتی و پساکرونا فعالیت کرد. امروز انجمن‌های علمی بیش از پیش اهمیت دارند و نقش مهمی را در گسترش دانش و ارتقای سطح جامعه ایفا می‌کنند.
سخن پایانی…
انجمن‌های مختلف حوزه معدن می‌توانند نقش کلیدی در ارتیاط بین دانشگاه و سیاست‌گذاران ایفا کنند. ازآنجاکه درآمدهای نفتی کاهش یافته و بخش معدن بیش از پیش مهم شده، باید به نقش کلیدی انجمن‌های تخصصی مثل انجمن زمین‌شناسی توجه بیشتری شود. انتظار می‌رود سیاست‌گذاران در تصمیم‌گیری‌های خود از مقالات علمی و نقش انجمن‌ها به‌عنوان پل رابط میان دانشگاه و دولت بهره ببرند.