معادن صدف کوهی گلستان؛ ظرفیت بکر جهش تولید و ایجاد درآمد

گنبدکاووس – ایرنا – معادن صدف کوهی در مناطق شمالی گنبدکاووس که به گفته فعالان این بخش در منطقه خاورمیانه هیچ نمونه مشابهی ندارد، ظرفیت و فرصتی بی‌بدیل برای جهش تولید، ایجاد اشتغال، درآمد و رونق اقتصادی بالا برای ایران و گلستان است که باید از آن به درستی استفاده کرد.

معادن صدف کوهی یا صدف “لوماشیل” (گوش ماهی) به سبب داشتن مقادیر زیادی کربنات کلسیم، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف از جمله رنگ‌سازی، نفت و گاز، صنایع پی وی سی، مواد اتیلنی، آرایشی و بهداشتی، سیمان، قندسازی، لاستیک سازی، تهیه کودهای ارگانیک، کاغذ سازی، تهیه ظروف میلامین، عایق‌های رطوبتی، برخی صنایع دستی و داروسازی دارد اما به علت نبود کارخانه‌های فرآوری برای تبدیل این ماده معدنی به پودر میکرونیزه، در حال حاضر از این ماده فقط در بخش خوراک دام و طیور  و تا حدودی ساخت بتن سبک و نوعی چسب برای مصارف کاشی کاری استفاده می‌شود.

معادن صدف کوهی مناطق شمالی گنبدکاووس در محدوده موسوم به “آق بند و اوچ قویی” با گستره‌ حدود چهار هزار هکتار و با حجم و ظرفیت پیش بینی شده یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تن واقع هستند و نبود نمونه دیگری از این معدن در خاورمیانه، فرصت خوبی برای بهره‌برداری علمی از این ذخایر خدادادی ایجاد کرده است.

تحقیق و پژوهش بر روی معادن صدف کوهی گنبدکاووس برای فرآوری این ماده با ارزش معدنی متناسب با کاربردهای فراوانی که دارد و پرهیز از خام فروشی، بدون تردید در ایجاد ارزش افزوده و رونق اقتصادی بالا، ایجاد درآمد، اشتغال و در نهایت توسعه پایدار منطقه و استان گلستان بسیار موثر خواهد بود.

فعالیت معادن صدف کوهی که اواخر سال ۷۹ شناسایی و کار استخراج آن آغاز شد، شامل ۱۶ معدن است که درحال حاضر ۹ معدن آن فعال بوده که براساس پروانه بهره‌برداری صادر شده، سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن از این ذخیره‌گاه با ارزش استخراج و پس از تبدیل به پودر بیشتر در مصارف دامی و طیور که ارزش اقتصادی بالایی ندارد، استفاده می‌شود.

مدیرعامل شرکت صنعتی معدنی صدف کوهی “دره دم دم گلستان” که بیش از یک دهه در استخراج صدف کوهی در منطقه گنبدکاووس فعال است به ایرنا گفت: در هیچ جای جهان چنین معادنی که خلوص ۹۹.۸ درصدی دارند و حجم ذخایر آن بالای یک و نیم میلیارد تن است، یافت نمی‌شود بنابراین باید از این ثروت خدادادی با ارزش به بهترین شکل ممکن و با بالاترین ارزش افزوده استفاده شود.

محمدزمان سلامتی که بهره برداری از معدنی ۲۰۰ هکتاری را در اختیار دارد، افزود: با اینکه صدف گوش ماهی استخراجی مصارف و کاربردهای فراوانی دارد اما در حال حاضر فقط در قالب پودر و بیشتر به مصارف خوراک دام و طیور استفاده می‌شود؛ البته چندسالی است که به صورت ابداعی، تولید بتن سبک گازی پایه سیمانی و خط تولید چسب پودری پایه سیمانی برای کاشی‌کاری به شکل دستی و سنتی راه اندازی شده است.

وی اضافه کرد: پودر صدف کوهی مصارف زیادی از جمله در دارو سازی، خوارک مرغداری‌ها (گوشتی، تخم گذار)، پرورش شتر مرغ و آبزیان، فنی و مهندسی، شیمی، پودر نانویی، پی وی سی، یو پی وی سی، پلی اتیلن، پلاتین، کاغذسازی و ضدعفونی کردن آب استخرها دارد که به اعتقاد کارشناسان ۹۵ درصد کاربردهای کربنات کلسیم موجود در این ماده معدنی، هنوز ناشناخته بوده و فعلا فقط از پنج درصد آن استفاده می‌شود.

سلامتی معتقد است که با فراوری پودر صدف کوهی تولید داخل و پرهیز از خام فروشی می‌توان حداقل ۱۰ و حداکثر ۲۰۰ برابر سودآوری کرد و به همین تناسب اشتغال پایدار نیز ایجاد خواهد شد.

همچنین مدیرعامل شرکت معدنی قزل صدف گلستان به ایرنا گفت: این واحد سالانه ۳۵ هزار تن ظرفیت استخراج دارد و ۵۰ نفر نیروی انسانی نیز در این واحد تولیدی مشغول کار هستند.

محسن شیخ نظری افزود: مصارف صدف کوهی زیاد است اما درحال حاضر به دلیل کمبود امکانات و بازار فروش، بیشترین مصارف این ماده معدنی با ارزش برای تامین کلسیم جیره خوارک دام و طیور، تهیه مصالح ساختمانی و کارخانه‌های تولید کود ارگانیک و کشتارگاه‌ها است.

مدیرعامل شرکت معدنی قزل صدف گلستان نیز معتقد است که معادن صدف کوهی در مناطق شمالی گنبدکاووس با ویژگی خلوص بالا و ذخایر غنی آن به بهره وری بهتر و حمایت مداوم از طرف مسوولان نیاز دارد.

شیخ نظری گفت: برای رونق بخشیدین به معادن صدف گنبدکاووس درسالی که به جهش تولید نامگذاری شده، ادارات و نهادهای شهرستانی و استانی مانند صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازی و شرکت پخش فرآورده‌های نفتی باید حمایت بیشتری از فعالان این بخش داشته باشند.

وی، تسطیح و آسفالت حدود هشت کیلومتر از جاده دسترسی به معادن که در موقع بارندگی یا فصل زمستان مشکلاتی را برای تردد ماشین آلات سنگین ایجاد می‌کند، اختصاص سهمیه سوخت ویژه به ماشین آلات استخراج و حمل صدف کوهی و پرداخت تسهیلات حمایتی با کارمزد پایین را از مهمترین نیازهای فعالان بخش معادن صدف کوهی در گنبدکاووس برشمرد.

در همین پیوند رییس اداره صنعت، معدن و تجارت گنبدکاووس از آمادگی این اداره برای پرداخت تسهیلات رونق تولید به فعالان بخش معادن صدف کوهی خبر داد و گفت: متقاضیان می‌توانند با ثبت نام در سامانه “بهینه یاب” و یا مراجعه مستقیم به این اداره درخواست تسهیلاتی خود را ارائه دهند.

خلیل رجبلی افزود: برای افزایش سهمیه سوخت ماشین آلات حوزه معدن نیز مشکلی وجود ندارد و متقاضیان باید درخواست خود را به شرکت پخش فرآورده‌های نفتی استان گلستان ارائه دهند زیرا در این بخش سهمیه لازم پیش بینی شده است.

رییس اداره صمت گنبدکاووس همپنین با تایید شیوه سنتی برداشت از معادن صدف کوهی این شهرستان و فراوری اندک این ماده خام معدنی، از فعالان بخش معدن خواست نسبت به نوسازی ماشین آلات و خطوط تولید خود با استفاده از تسهیلات اقدام کنند.

رجبلی گفت: به رغم کاربردهای فراوان و با ارزش اقتصادی بالای صدف کوهی، درحال حاضر بیشتر صدف استخراج و فراوری شده این معادن در گنبدکاووس تنها به مصارف صنعت دام و طیور، تولید چسب، بتن سبک، رنگ سازی و لوله‌های پلاستکی می‌رسد.

توجه به فعالیت‌های تحقیقی و پژوهشی و نیز حمایت‌های مالی و تسهیلاتی برای فرآوری بیشتر صدف کوهی در گنبدکاووس، مطالبه منطقی فعالان معدن گلستان است که درصورت توجه و حمایت از آن می‌توان به ایجاد درآمد و اشتغال پایدار و توسعه اقتصادی بیشتر این استان کمک کرد.