چندی پیش نخستین کارگاه آموزشی بین‌المللی اکتشاف تیپ‌های کانساری در منطقه خاورمیانه برگزار شد که بر اساس آن شرکت سامانه کانسار به‌عنوان برگزارکننده این دوره آموزشی و حمایت سازمان ایمیدرو نسبت به برگزاری این دوره اقدام کرده است.
یکی از دلایل اصلی برگزاری این دوره آشنایی زمین‌شناسان و کارشناسان حوزه معدن با مدل‌های اکتشافی است. زیرا از این راه زمینه توسعه فعالیت‌های اکتشافی و دستیابی به ذخیره‌های جدید معدنی در کشور فراهم می‌شود. به گفته دبیر برگزاری این کارگاه آموزشی، شرکت‌کنندگان این دوره تنها ایرانی‌ها نیستند و از کشورهایی همچون استرالیا، لهستان، اسلواکی نیز حضور خواهند یافت. استادان حاضر در این دوره سابقه فعالیت معدنی در ۱۰۰ کشور را داشته و کارهای اجرایی و پژوهشی فراوانی انجام داده‌اند.
آشنایی با مباحث روز دنیا در معدن
برای نخستین بار دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی بین‌المللی اکتشاف تیپ‌های کانساری در منطقه خاورمیانه از ۱۰ تا ۱۶ مهر امسال باحضور استادان برجسته بین‌المللی در ایران برگزار می‌شود.
آشنایی با دانش‌روز دنیا در حوزه‌های مختلف از جمله فعالیت‌های معدنی راهکار مناسبی برای توسعه و پیشرفت و همچنین مطرح شدن در سطوح جهانی است. در این راستا می‌توان با بهبود ارتباطات بین‌المللی با استادان تراز اول جهانی که سابقه فعالیت معدنی در نقاط مختلف جهان را داشته و کارهای پژوهشی و بزرگی انجام داده‌اند، به بالا رفتن سطح دانش و اندوخته‌های معدنی کشورهای دارای ذخیره‌های معدنی مانند ایران کمک کرد. درحال‌حاضر کشورهای منطقه همچون عربستان و امارات و دیگر کشورها مانند چین و ترکیه با کمک گرفتن از دانشمندان و متخصصان بزرگ خارجی علاوه بر افزایش ارزش افزوده معادن خود، می‌تواننددر جایگاه معدنی مناسبی قرار گیرند. در این میان ایران نیز با ظرفیت بالای معدنی که دارد، می‌تواند سهم قابل قبولی در جهان معدنی داشته باشد. از این رو برگزاری دوره‌های آموزشی برای آشنایی کارشناسان و فعالان معدنی با علوم زمین و همچنین مدل‌های اکتشافی و زمین‌شناسی می‌تواند اثر قابل قبولی بر این موضوع داشته باشد.
به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، مدیر آموزش، پژوهش و فناوری این سازمان با اعلام این خبر افزود: این دوره‌های آموزشی با هدف ارتقای دانش فنی کارشناسان در حوزه معادن و صنایع معدنی کشور و آشنایی آنها با مباحث روز دنیا به همت بخش خصوصی و حمایت ایمیدرو در ۵ شاخه مهم اکتشافی برگزار می‌شود.
شمس‌الدین سیاسی‌راد افزود: ۴ استاد برجسته در سطح بین‌المللی به صورت تئوری و عملی این دوره‌های آموزشی را تدریس می‌کنند که به عنوان مشاوران اکتشافات معدنی بزرگترین شرکت‌های معدنی همچون ریوتینتو، واله، بریک گلد و… فعالیت دارند.
به گفته وی، پروفسور ریچاردگلدفارب، پروفسور جرمی ریچاردز، پروفسور دیوید هیوستون و پروفسور دیوید لیچ، استادان این دوره‌های آموزشی هستند که به ترتیب کانسارهای طلای کوهزایی، مس پورفیری و طلای اپی ترمال، سولفید توده‌ای و سرب و روی تیپ می‌سی سی پی را از تاریخ ۱۰ تا ۱۴ مهر تدریس خواهند کرد. (لازم به یادآوری است که ملیت این استادان از کشورهای امریکا، کانادا و استرالیاست که همه آنها درحوزه معدن بسیار پیشرفته‌اند).
سیاسی‌راد همچنین گفت: در پایان دوره‌های تئوری، کلاس‌های عملی در قالب بازدید از معادن طلای موته گلپایگان، مس پورفیری کهنگ، سرب و روی کوشک و سرب و روی ایرانکوه در تاریخ ۱۵ تا ۱۶ مهر برگزار خواهد شد.
نقش معدن در اقتصاد
دبیر نخستین کارگاه آموزشی بین‌المللی اکتشاف تیپ‌های کانساری در خاور میانه نیز درباره دلایل برگزاری نخستین کارگاه آموزشی بین‌المللی اکتشاف تیپه‌ای کانساری در منطقه خاورمیانه در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: ارتباط ایران با استادان و شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در حوزه معدن در چند سال گذشته به دلایل مختلف سیاسی به شدت کم شده است. این درحالی است که خواه ناخواه نفت نیز که یکی از منابع اصلی و اثرگذار در اقتصاد کشور است قدرت خود را از دست داده است. بنابراین با توجه به داشتن ذخایر فراوان معدنی، می‌توان با توجه بیشتر به این بخش زمینه استفاده بهینه از معادن را فراهم کرد و برگزاری این دوره آموزشی می‌تواند به این موضوع کمک کند.
پیمان افضل در ادامه گفت: اکنون کشوری مانند ترکیه و چین دوره‌های آموزشی با سطح بالا را برگزار می‌کنند. همچنین کشورهایی مانند عربستان و امارات که در زمینه معدنی حرفی برای گفتن نداشتند اکنون با کمک گرفتن از استادان درجه یک جهانی، سطح علمی و توان کاری زمین‌شناسان خود را به میزان قابل توجهی بالا بردند. در نتیجه معادن آنها فعال‌تر شده و در عرصه زمین‌شناسی و معدن حرف برای گفتن دارند. اما ایران با داشتن این همه ظرفیت معدنی از این کشورها جامانده است.
به گفته دانشیار بخش معدن دانشگاه آزاد واحد تهران‌جنوب، امکان دیدن معادن دیگر کشورها برای کارشناسان و فعالان معدنی به‌دلیل بالا بودن هزینه‌ها وجود ندارد که خود یک کمبود برای بخش معدن است. مدرسان این کارگاه آموزشی از نفرات تراز اول جهانی در بخش اکتشاف و زمین‌شناسی هستند و هرکدام از آنها حداقل روی معادن ۱۰۰ کشور کار کرده و تعداد زیادی از معادن دنیا را دیده و با نمونه برداری از آنها کار پژوهشی و اجرایی انجام داده‌اند.
به همین دلیل سعی کرده‌ایم تا آنجا که می‌توانیم در ایران این کارگاه‌ها را برگزار کرده و ارتباط بین‌المللی بخش زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور را تقویت و از تجربه این افراد برای بهبود سطح اطلاعات و بروزرسانی اطلاعات استفاده کنیم.

انتقال دانش فنی برای افزایش اکتشاف
درحال‌حاضر ذخایر معدنی سطحی موجود در ایران روبه اتمام است بنابراین باید به سمت اکتشافات عمقی پیش برویم و از ذخیره‌های معدنی نهفته در اعماق زمین استفاده کنیم. در این میان انتقال دانش فنی در حوزه اکتشافی برای دستیابی به برخی از کانی‌ها مانند سرب و روی برای تامین نیاز صنایع پایین دستی، می‌تواند راه‌گشا باشد. در این رابطه پیمان افضل اظهار کرد: باید تا حد ممکن، کلیدهای زمین شناسی و اکتشافی را پیدا کرده و شناخت بهتری از آنها به‌دست آوریم که این موضوع نیز از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی امکان‌پذیر می‌شود. وی افزود: هم‌اکنون تیپ‌های کانی‌سازی مختلف برای برخی مواد معدنی مانند سرب و روی در کشور ناشناخته مانده و اطلاعاتی از محل قرارگیری آن در نقاط مختلف کشور وجود ندارد. از طرفی بسیاری از کانسارهای شناخته شده در ایران، جزو کانسارهایی هستند که در گذشته معدنکاری شدادی روی آنها انجام شده که از آن جمله می‌توان به مس سرچشمه اشاره کرد. بنابراین شناسایی ذخیره‌های جدید معدنی باید در دستور کار فعالان بخش معدن قرار گیرد.
دبیر برگزاری این دوره آموزشی به سابقه حضور برخی از شرکت‌های بزرگ معدنی در سال‌های گذشته در برخی از مناطق ایران اشاره کرد و گفت: شرکت ریوتینتو و آنگلو امریکن در سال‌های گذشته به ایران آمدند و اقدام‌های خوبی انجام دادند که از نمونه‌های آن دستیابی به معدن طلای داشکسن(ساریگونی) و ذخیره‌های پورفیری ایران مرکزی است. اما با کمی دقت متوجه می‌شویم که در پیدا کردن کانسارهای بزرگ خود چندان موفق نبوده‌ایم و حتی باعث از بین رفتن برخی از معادن شده‌ایم. این در حالی است که اگر اکتشاف معدن را تنها به رخنمون‌های سطحی محدود نمی‌کردند به ذخیره‌های بزرگ معدنی می‌رسیدند.
وی معتقد است که دانش آموختگان زمین‌شناسی کشور ظرفیت بالایی دارند و هرکدام از آنها که با شرکت‌های بین‌المللی ارتباط برقرار کردند رشد قابل ملاحظه‌ای داشتند. از طرفی استادان خوبی در حوزه زمین‌شناسی داریم که با دانشگاه‌های بزرگ دنیا کار می‌کنند. اما مسئله اینجاست که فعالیت آنها منفرد است و ما نتوانسته‌ایم به شکل منسجم با زمین‌شناسان دنیا ارتباط برقرار کنیم.
افضل ادامه داد: یکی دیگر از چالش‌های موجود در ایران، کم شدن روز افزودن بازدیدهای صحرایی است. در ایران به دانش زمین‌شناسی نگاه سنتی وجود دارد. این درحالی است که بخشی از این رشته در جهان ریاضی و مدل‌سازی است که در ایران از آن غافل هستیم.
دانشار بخش معدن دانشگاه آزاد افزود: در دانشگاه‌هایی که رشته زمین‌شناسی در آنها تدریس می‌شود ضعف ساختاری وجود دارد و بخشی از آن به تجهیزات و تحریم‌های بین‌المللی بازمی‌گردد.
وی افزود: کشوری مانند عربستان سالانه تنها برای اکتشاف طلا یک‌میلیارد دلار هزینه کرده و فناوری‌های جدید را وارد می‌کند. در واقع معادن کشورهای چین و عربستان به شدت در حال مطرح شدن هستند. این درحالی است که ایران با وجود بالا بودن ظرفیت معدنی با مشکلی همچون مقاومت برخی از زمین‌شناسان در برابر آموختن دانش نوین روبه‌رو است که باید تدبیری برای آن اندیشید.
به گفته دبیر برگزاری نخستین کارگاه آموزشی بین‌المللی اکتشاف تیپ‌های کانساری در خاورمیانه، استقبال از این دوره تنها به ایران محدود نشده و از کشورهای استرالیا، لهستان، اسلواکی هم ثبت نام‌کننده داشتیم. زیرا آنها تمایل دارند کانسارهای ایران را دیده و از این دوره آموزشی استفاده کنند. خوشبختانه دانشجویان دوره دکتری و فعالان بخش خصوصی نیز برای حضور در کارگاه آموزشی استقبال خوبی داشته‌اند.

ارتقای دانش فنی کارشناسان معدنی
برگزاری دوره‌های آموزشی برای ارتقای دانش فنی کارشناسان درحوزه معادن و صنایع معدنی کشور و آشنایی آنها با مباحث روز دنیا به همراه افزایش کیفی و کمی این دوره‌ها به‌ویژه برای ایران که ظرفیت قابل توجهی از منابع معدنی مختلف را دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
به گزارش خبرنیوز، با توجه به هزینه بالا و دسترسی نداشتن آسان به دوره‌های آموزشی در زمینه اکتشاف تیپ‌های کانساری در کشورهای برگزار کننده، شرکت سامانه کانسار زمین برگزاری چنین دوره‌هایی در ایران را با استفاده از استادان بزرگ دنیا، از اهداف اصلی بخش آموزش خود قرار داده است.
در همین راستا در سال ۹۴، شرکت سامانه کانسار زمین با همکاری و حمایت ایمیدرو، برای نخستین بار دوره آموزشی اکتشاف کانسارهای پورفیری و اپی ترمال را با حضور استاد صاحب‌نام آقای پروفسور جرمی ریچاردز برگزار کرد که مورد استقبال مدیران، متخصصان، استادان، دست‌اندرکاران ودانشجویان در امر اکتشاف قرار گرفت و به شرکت‌کنندگان در دوره‌ها مدرک شرکت در دوره یادشده اعطا شد.
این حضور پررنگ بازتاب گسترده‌ای در محافل علمی و اجرایی حوزه اکتشاف و معدن و نشریات داشت.