کودکان بسیاری در معادن جهان مشغول به کار هستند و تلاش سازمان‌های بین‌المللی در ۵۰ سال گذشته باعث ریشه‌کن شدن این پدیده شوم نشده است. البته خوشبختانه بنابر اظهار کارشناسان داخلی، به دلیل قوانین واضح و نظارت‌های مستمر، چنین مشکلی در معادن ایران وجود ندارد.
در هر صورت، حل نشدن معضل کار کردن کودکان در معادن جهان، باعث شده تا انجمن‌ها و سازمان‌های مردم نهاد زیادی برای مبارزه با این وضعیت تشکیل شوند. یکی از انجمن‌ها با نام «ائتلاف استثمار کودکان» که مقر اصلی آن در شهر واشنگتن ایالات متحده است، گزارشی منتشر کرده و در آن، ۱۰ واقعیت را درباره پدیده کار کودکان در معادن جهان، تشریح کرده است. این ۱۰ واقعیت را در ادامه می‌خوانید:
۱- برآورد می‌شود حدود یک میلیون کودک در معادن سراسر جهان کار می‌کنند.
۲- معدنکاری به عنوان یکی از شکل‌های خطرناک بهره‌کشی به شمار می‌آید که در هیچ شرایطی برای کودکان مناسب نیست؛ حتی در صورت فقر مفرط. معدنکاری می‌تواند منجر به صدمات جدی به کودکان شود و عواقب بهداشتی و سلامتی بسیاری بر آنها دارد (بخشی از این موضوع به دلیل استفاده از مواد شیمیایی و طبیعی خطرناک در خلال معدنکاری است). علاوه بر آن، هر سال تعدادی نامشخص از کودکان فعال در معادن جهان، جان خود را در هنگام کار از دست می‌دهند.
۳- در سراسر جهان، کودکان ۵ تا ۱۷ ساله به طور میانگین تنها برای ۲ دلار در روز، زندگی خود را به قمار می‌گذارند.
۴- به دلیل تعداد به نسبت کم کودکان معدنکار (یک‌میلیون) در مقایسه با کودکانی که به کارهای سنگین کشاورزی وادار می‌شوند (بیش از ۱۰۰ میلیون نفر)، بهره‌کشی از کودکان در معادن، مورد توجه کافی و شایسته قرار نگرفته است. از طرفی، بکارگیری کودکان در فرآیندهای معدنکاری به طور معمول به صورت موقت و در مناطق دورافتاده و کوچک اتفاق می‌افتد. این شرایط باعث می‌شود تدوین مقررات و نظارت بر فعالیت معدنکاران و جلوگیری از استثمار کودکان، کار ساده‌ای نباشد (هر چند برخی از کشورها که این پدیده در آن گسترش بیشتری پیدا کرده‌اند، امیدوارند با تسهیل مقررات و قوانین معدنی خود بتوانند معادن را ترغیب به کسب مجوز و فعالیت قانونی کنند تا استثمار کودکان هم کاهش یابد).
۵- کودکان را می‌توان در حالی مشاهده کرد که در معادن آسیا، افریقا، امریکای لاتین و حتی بخش‌هایی از اروپا مشغول به کار هستند.
۶- کارهایی که کودکان در معادن، مجبور به انجام آنها هستند، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. آنها در معادن طلا، حفر دالان‌های معدن، خرد کردن سنگ و حمل کانسنگ‌ها را بر عهده دارند. در معادن نمک هم عملیات حفاری، خراشیدن و حمل سنگ‌ها بر دوش آنها نهاده می‌شود. آنها همچنین وظیفه حمل و خرد کردن سنگ‌های بزرگ به تکه‌های کوچکتر را بر عهده دارند.
۷- کودکان معدنکار با مشکلات و مخاطرات بهداشتی بسیاری روبه رو هستند و سلامت آنها به شدت تهدید می‌شود. مشکلات موجود به دلیل ماهیت کاری آنها است و بیماری‌ها و پیامدهای فراوانی را می‌توان در آنها مشاهده کرد. از این بین، می‌توان به فشار کاری و عصبی شدید، بیماری‌های مزمن تنفسی، سردرد، مشکلات مفصلی و کاهش بینایی و شنوایی اشاره کرد. در این میان، با توجه به ماده استخراجی و همچنین مواد مورد استفاده برای فرآوری کانسنگ‌ها، مشکلات دیگری هم برای کودکان پیش می‌آید که برخی از آنها حتی منجر به مرگ می‌شوند.
۸- کار در معادن طلا، برای کودکان بیشترین خطرات را به همراه دارد. علاوه بر مخاطراتی که تمام کودکان معدنچی با آنها روبه‌رو هستند، کودکان فعال در این معادن باید با اثرات جانبی کار کردن با جیوه هم دست و پنجه نرم کنند. جیوه یک ماده به شدت سمی است که برای استخراج طلا استفاده می‌شود.
مسمومیت ناشی از جیوه می‌تواند بر مغز، قلب، کلیه‌ها و ریه‌های انسان اثر بگذارد. علاوه بر آن، کودکان به دلیل قرار داشتن در سن رشد، نسبت به این مخاطرات، شکننده‌تر هستند و مسمومیت جیوه می‌تواند آینده آنها را سیاه کند. قرار داشتن آنها در معرض جیوه باعث می‌شود که توسعه و رشد سیستم عصبی آنها تحت‌تاثیر قرار گرفته و ناتوانی‌ها و کارافتادگی‌های زیادی در سال‌های بعد پیش روی آنها قرار بگیرد.
۹- کودکان به دلیل فقر مجبور می‌شوند تا در معادن کار کنند. با این حال، کار آنها باعث می‌شود که شکاف فقیر و ثروتمند، بیشتر شود. برخی از کارشناسان و مردم تصور می‌کنند که تحریم محصولات معدنی استخراج شده به‌وسیله کودکان، راه‌حل مبارزه با استثمار آنها است. با این حال، سازمان بین‌المللی دیده‌بان حقوق بشر، معتقد است تحریم این دسته از محصولات معدنی، دردی را دوا نمی‌کند.
کاهش درآمد جوامعی که هم‌اکنون هم با فقر و فلاکت درگیر هستند، می‌تواند منجر به افزایش سطح استثمار کودکان شود.
در عوض، شرکت‌های تولیدی باید با تامین‌کنندگان خود و به صورت مشترک، برنامه‌ای را شروع کنند تا کودکان را از تمام زنجیره تامین کنار بگذارند.
۱۰- کشورهای غربی، از جمله ایالات متحده و بریتانیا در راس مقاصدی قرار دارند که محصولات معدنی تولید شده به وسیله استثمار کودکان به آنجا حمل می‌شود. مصرف‌کنندگان، به طور معمول الماس، طلا و جواهرات را از خرده‌فروشان خریداری می‌کنند و به مبدا این مواد معدنی و ضایعه‌های انسانی ناشی از آنها برای تولید هیچ توجهی نمی‌کنند.
