شهرک صنعتی روی زنجان در نزدیکی این شهر قرار دارد و واحدهای زیادی از تولیدکنندگان روی را در دل خود جای داده است. بازدید از این شهرک و واحدهای تولیدی تجربه‌ای خوب است زیرا از نزدیک با شیوه کار و همچنین مشکلات تولید آشنا می‌شویم.
متاسفانه کمبود مواد اولیه اصلی‌ترین مشکل واحدهای این شهرک صنعتی است.
نگاهی به صنعت روی کشور
فلز روی پس از آلومینیوم در جایگاه پرمصرف‌ترین فلزات غیر آهنی قرار می‌گیرد درنتیجه از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود. از سویی دیگر مصرف جهانی این فلز از سال سال گذشته با افزایش تقاضا در چین و هند با رشد ۳.۶ درصدی همراه شد. ایران نیز با در اختیار داشتن معادنی همچون سرب و روی انگوران و سرب و روی مهدی‌آباد می‌تواند نقش مهمی در بازار روی ایفا کند. معدن سرب و روی مهدی‌آباد جزو معادن این حوزه در کلاس جهانی است که بهره‌برداری از آن می‌تواند نقش مهمی در فعالیت واحدهای تولیدی شمش روی ایفا کند اما متاسفانه چند سالی است که واحدهای تولیدکننده شمش روی در زنجان با مشکلاتی در زمینه تامین مواد اولیه خود رو‌به‌رو هستند.
کوتاه شدن عمر انگوران و کاهش عیار آن نگرانی‌ها درباره تامین خاک موردنیاز را افزایش داد در نتیجه تمام امید تولیدکنندگان به مهدی‌آباد دوخته شد اما در سفر به شهرک صنعتی روی علاوه بر آشنایی با بخش‌های مختلف تولید شمش روی با اتفاقی دیگر رو‌به‌رو شدیم و آن کاهش ظرفیت تولید واحدهای موجود در این شهرک بود. درواقع واحدهای تولیدی واقع در این منطقه به دلیل کمبود ماده اولیه، میزان ظرفیت تولید خود را کاهش داده‌اند. این موضوع در میزان تولید شمش روی کشور تاثیر‌گذار بود اما تولیدکنندگان معتقد بودند به دلیل آنکه ماده اولیه به‌اندازه کافی در اختیار آنها قرار نمی‌گیرد مجبور به کاهش ظرفیت تولید خود هستند.
صرفه اقتصادی خاک مهدی‌آباد برای زنجانی‌ها
حسن حسینقلی رییس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی ایران با اشاره به اقدامات انجام شده برای حل مشکل تامین مواد اولیه واحدهای تولیدکننده روی، اظهار کرد: برای این موضوع مذاکرات و جلسات بسیاری برگزار شده است.
وی بیان کرد: در حال حاضر خاک بر اساس جدول مشخص و با عیارهای مختلف از انگوران به واحدهای تولیدی، بدون توجه به ظرفیت‌های واقعی واحدهای فلوتاسیون داده می‌شود اما بخشی از نیاز واحدها از طریق واردات خاک ترکیه و یا سایر معادن سرب و روی تامین می‌شود. عیار سرب و روی در ترکیه بالاتر از عیار سرب و روی موجود در ایران است.
به گفته حسینقلی، عده‌ای دیگر نیز سهام برخی معادن روی در ترکیه را گرفته‌اند تا بتوانند نیاز خود را تامین کنند. برق و گازوییل در ترکیه بسیار گران است درنتیجه احداث کارخانه در این کشور توجیه اقتصادی ندارد به همین دلیل خاک را به ایران وارد می‌کنند.
وی ادامه داد: می‌توان معادن ایران را فعال‌تر از گذشته کرد تا به واحدهای تولید در تامین خاک کمک کنند.
حسینقلی با اشاره به وجود ذخایر خوب در کشور، افزود: در حال حاضر حدود ۷۰ معدن در این حوزه فعالیت می‌کنند.
وی تصریح کرد: معدن سرب و روی انگوران فاصله‌ای ۹۰ کیلومتری از شهرک روی زنجان دارد. متاسفانه یکی از مشکلات، شیوه تقسیم خاک به واحدهای فرآوری، ذوب و همچنین بحث حمل‌ونقل است. پیش‌تر شرکتی در زنجان بود که به قیمت دلخواه خود مواد معدنی را حمل می‌کرد. با ایجاد مشکلاتی در زمینه حمل‌ونقل، برخی شرکت‌ها اقدام به خرید کامیون کردند. به‌طورکلی هزینه حمل‌ونقل کمی بیشتر از حد معمول است.
به گفته حسینقلی، ظرفیت تولیدی در این شهرک حدود ۳۰۰هزار تن است که در حال حاضر تنها یک/سوم آن تولید می‌شود.
حال با وجود این مشکلات تنها امید واحدهای تولیدی به معدن مهدی‌آباد است. حسینقلی دراین‌باره بیان کرد: مهدی‌آباد کنسانتره تولید خواهد کرد. کنسانتره اگر تولیدی کوره ولز باشد حدود ۶۵درصد عیار دارد که قیمت آن حدود ۴میلیون تومان می‌شود. درنتیجه هزینه‌کرد ۶۰هزار تومانی برای حمل این کنسانتره ارزش اقتصادی خواهد داشت.
در حال حاضر عیار خاکی انگوران متفاوت است و به ۳ دسته کم‌عیار، متوسط عیار و پر عیار تقسیم می‌شود. البته بخش پر عیار مقدارش کم است.
حسینقلی ادامه داد: به‌طورکلی بیشتر خاک‌های دنیا سولفوره است که کارایی بالاتری دارد و گران‌تر است اما در ایران بیشتر خاک‌ها کربناته بوده که فلوتاسیون برای آنها انجام می‌شود.
وی با اشاره به اولویت دولت برای صنعت سرب و روی کشور اظهار کرد: در این حوزه اکتشاف معادن در اولویت است، اما در ادامه باید حمایت از واحدهای موجود و همچنین تامین مواد اولیه برای واحدهای فعلی نیز در دستور کار قرار گرفته و انجام شود.
حسینقلی همچنین در پاسخ به این پرسش که با توجه به بهره‌برداری از معدن مهدی‌آباد، آینده سرب و روی ایران را چطور پیش‌بینی می‌کنید، بیان کرد: در پایان سال ۹۷ کارخانه فلوتاسیون سرب و روی مهدی‌آباد به تولید خواهد رسید و بخش بزرگی از نیاز مواد اولیه کارخانه‌های تولیدی تامین خواهد شد. در سال‌ها بعد نیز تولید فلوتاسیون افزایش خواهد یافت که مشکلات در زمینه تامین مواد اولیه کاهش خواهد یافت.
مجتمع انگوران تا ۱۰ سال آینده ذخیره سرب و روی دارد
مدیر مجتمع معدنی سرب و روی انگوران گفت: این معدن با احتساب ۷۰۰ هزار تن تولید سالانه، تا ۱۰ سال آینده ذخیره سرب و روی دارد.
به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، منصور شبانی با بیان این مطلب اظهار کرد: برای آماده‌سازی معدن سولفوره انگوران ۲ سال و برای استخراج معدن ۱۰ سال در نظر گرفته شده و از بهمن سال گذشته، آماده‌سازی معدن شروع شده و از آنجا که بروزرسانی طرح انجام شده است، زمان آماده‌سازی به یک سال کاهش پیدا کرده و در نیمه دوم سال جاری، این مرحله به پایان می‌رسد و استخراج اصولی به طور محدود آغاز می‌شود.
وی ادامه داد: تاکنون در کنار آماده‌سازی معدن، حدود ۱۰ هزار تن ماده معدنی استخراج شده است. برای استخراج، در حال حاضر تجهیزات حمل‌ونقل و درون کارگاهی وارد سایت شده و در حال نصب است و تجهیزات پرکننده نیز در حال ورود به کارگاه است.
به گفته مدیر مجتمع معدنی سرب و روی انگوران، قرار است سالانه ۱۲۰ هزار تن ماده معدنی سولفوره سرب و روی به طور زیرزمینی از این معدن استخراج شود که با تمهیدات اندیشیده شده، امکان افزایش ظرفیت استخراج تا ۱۵۰ هزار تن نیز وجود دارد. ماده معدنی استخراجی نیز از طریق مزایده در اختیار صنعت روی قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: عیار ماده معدنی حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد است و با بهره‌برداری از این طرح، ۳۰۰ نفر به طور مستقیم به کار مشغول خواهند شد. در دوره ۶ ماهه فعالیت این بخش نیز حدود ۲۰۰ نفر به کار گرفته شده‌اند.
شبانی با بیان اینکه معدن سرب و روی انگوران با ۷ میلیون تن ذخیره سرب و روی، جزو بزرگترین معادن خاورمیانه و در کلاس جهانی است، تصریح کرد: این مجتمع از معدن‌های مختلفی شامل روباز و زیرزمینی، تراورتن و نیز سنگ آهن صاحب سقز (مستقر در کردستان) تشکیل شده است. علاوه بر این به تازگی فعالیت اکتشافی و شناسایی ظرفیت گردشگری معدنی معدن متروکه مس بایچه باغ نیز به مجتمع یاد شده واگذار شده است.
وی افزود: ذخیره تراورتن این مجتمع بیش از ۳۰ میلیون تن است که برای ۱۴ میلیون تن آن پروانه بهره‌برداری صادر شده و براساس پروانه، مجاز به برداشت سالانه ۲۵ هزار تن هستیم.
