ابلاغ شیوهنامه معاون اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت به معاون معدنی این وزارتخانه، این معاونت را بر آن داشته که «شیوهنامه تنظیم بازار محصولات فولادی» را در اولویت برنامه کاری خود قرار دهد و هر چه بیشتر بر این بازار نظارت کند.
این شیوهنامه هنوز در مرحله بررسی قرار دارد و به مرحله تصویب و ابلاغ نرسیده اما واکنشهای مختلفی در بر داشته است.
شیوهنامه قیمتگذاری، عامل بازار دوگانه
از جمله این واکنشها میتوان به نامه انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اشاره کرد. به گزارش صمت، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامهای به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد پیشنویس شیوهنامه تنظیم بازار محصولات فولادی ایرادهای جدی دارد و اجرای این شیوهنامه بازار دوگانهای برای فولاد ایجاد میکند.
انجمن فولاد ایران در پی «شیوهنامه تنظیم بازار محصولات فولادی» که از سوی حسن یونس سینکی معاون اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت تدوین شد و این وزارتخانه درصدد تصویب و ابلاغ فوری آن است، نامهای به وزیر صنعت، معدن و تجارت نوشت. رئیس انجمن فولاد در این نامه ضمن تاکید بر اینکه شیوهنامه یاد شده ایرادهای جدی دارد، آورده است: مفاد آن نیازمند بازنگری کارشناسی است و در صورت اجرا باعث ایجاد بازار دوگانه فولادی در کشور، آسیب به واحدهای فولادی و فشار بر مصرفکنندگان نهایی خواهد شد. وی در ادامه این نامه از وزیر صنعت، معدن و تجارت خواستار توقف فرآیند تصویب و ابلاغ شیوهنامه یادشده پیش از اصلاحات لازم و برگزاری جلسه کارشناسی با حضور این انجمن بهعنوان تشکل صنفی تولیدکنندگان فولاد کشور و معاونتهای مربوط شد تا نظر این تشکل که در جهت مصالح کشور است در شیوهنامه لحاظ شده و از پیامدهای ناگوار آن جلوگیری شود. با توجه به این موضوع، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نسبت به بازگشت دوباره مکانیسم قیمتگذاری فولاد هشدار میدهد و میگوید: تجربه نشان داده که این سیاست نمیتواند موفقیتآمیز باشد و جز ایجاد رانت نتیجهای نخواهد داشت. اگر میزان تولیدات داخلی نسبت به تقاضا کم بود، اعمال سیاستهای دستوری در قیمتگذاری مشکلی ایجاد نمیکرد اما اکنون که با ۱۰میلیون تن تولید مازاد روبهروییم باید اجازه دهیم مکانیسم عرضه و تقاضا تعیینکننده قیمتها باشد. محمود اسلامیان میافزاید: به عنوان تشکل صنعت فولاد کشور اعلام میکنیم به دلیل رشد ۶۰ تا هزار درصدی نرخ مواد اولیه و نهادههای تولید فولاد، این محصول افزایش نرخ داشته اما در همین حدود باقی خواهد ماند و با شیوهنامههای دستوری وزارت صنعت، معدن و تجارت، نیاز کوتاهمدت واحدهای نوردی به مواد اولیه تامین خواهد شد اما این مکانیسم برای کنترل بازار فولاد در بلندمدت جوابگو نخواهد بود.
خرسندی سندیکاییها
البته واکنشهای رضایتمندانه هم درباره «شیوهنامه تنظیم بازار محصولات فولادی» دیده میشود. به گزارش صمت، امیرحسین کاوه، دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران ضمن تشکر از وزیر صنعت، معدن و تجارت بابت شیوهنامه تنظیم بازار محصولات فولادی در نامه خود خطاب به وزیر صنعت، معدن و تجارت عنوان میکند: «لازم است به استحضار برساند شرایط بازار کشور طوری است که لزوم نظارت بیشتر و کنترل آن در این جنگ اقتصادی بر دلسوزان نظام و ملت بر کسی پوشیده نیست. بنابراین لازم است از همت عالی معاون محترم اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت و جناب آقای سینکی که در حال تهیه «شیوهنامه کنترلی» هستند و خوشبختانه همه تشکلهای موثر از جمله این سندیکا را در تدوین آن مشارکت دادند، تشکر کنم. خواهشمندیم در این برهه به معاونان خود دستور دهید مقهور جوسازیها و مخالفتهای گروههای رانتی که همه چیز را رها شده میپسندند و گرانی بیش از پیش را میخواهند نشوند و با دقت بیشتری، شیوهنامههای جامع و کامل کنترلی را تدوین و با نظارت دقیق و عالی، آن را عملیاتی کنند.»
نظر بخشهای مختلف را جویا میشویم
درباره «شیوهنامه تنظیم بازار محصولات فولادی» مدیر دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفتوگو با صمت اظهار کرد: این شیوهنامه از سوی معاون اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت به دفتر معاون معدنی به منظور کنترل قیمتها ارسال شده و این معاونت نیز ضمن بررسی این شیوهنامه قصد دارد نظر بخشهای تخصصی را در این زمینه جویا شود. البته آقای سرقینی، معاون معدنی وزارتخانه تاکید دارند که نظر بخشهای تخصصی و کارشناسان را در این زمینه جویا شویم. سیفالله امیری در ادامه تاکید کرد: این شیوهنامه هنوز تصویب نشده است و تا زمانی که بحثهای تخصصی درباره آن پایان نیابد، تصویب و ابلاغ نخواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که منظور شما از کارشناسان چه کسانی هستند، عنوان کرد: انجمن تولیدکنندگان فولاد و بخشهای مختلف زنجیره فولاد در صنایع بالادست فولاد و صنایع پاییندست آن، در این جلسهها حضور خواهند داشت. قرار است با حضور تمام انجمنها این شیوهنامه بررسی و نظر نهایی اعلام شود. مدیر دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به این پرسش که چرا برخی انجمنها از «شیوهنامه تنظیم بازار محصولات فولادی» انتقاد دارند و برخی تشکلها قدردان آن هستند، گفت: اعتقاد ما این است که اگر قرار باشد انجمنی در زنجیره فولاد قیمتگذاری کند باید کل آن زنجیره را قیمتگذاری کند نه اینکه تنها تاکید بر بخش خاصی از زنجیره باشد. باید محصول نهایی هم قیمتگذاری شود چراکه مصرفکننده نهایی باید وارد بورس شود و آن را خریداری کند. از اینرو تولیدکننده نیز ملزم است در بورس کالا محصولش را عرضه کند تا هر کسی نتواند با هر قیمتی که دلش میخواهد کالا را در بازار بفروشد. امیری همچنین در پاسخ به این پرسش که با توجه به ارسال نامه سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان به وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ابلاغ قیمتها، آیا این سازمان در مقام قیمتگذاری قرار دارد یا خیر، گفت: البته سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان به دلیل حمایت از مصرفکنندگان دست به چنین اقدامی زده اما واقعیت این است که آنها نظر تخصصی در این زمینه ندارند. بنابراین وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان سیاستگذار، ایمیدرو به عنوان مجری و انجمنها به عنوان کارشناسان این حوزه باید نظر تخصصی بدهند.
عرضه و تقاضا باید همدیگر را پیدا کنند
یک کارشناس حوزه فولاد که خواست مصاحبه با او بدون نام باشد، درباره کنترل قیمتها در بازار در گفتوگو با صمت اظهار کرد: نمیتوان ادعا کرد کنترل قیمتها کار خوبی نیست اما موضوع این است که این کار امکانپذیر نیست.
وی در ادامه تاکید کرد: کنترل دستوری قیمتها تنها موجب ایجاد بازار سیاه و رانت خواهد شد. واقعیت این است که خیلی افراد از این کنترل دستوری ایجاد رانت کرده و سود میبرند. این کارشناس در ادامه تاکید کرد: موضوع اصلی این است که با کاهش شدید ارزش پول و حجم بسیار زیاد ریال روبهرو شدهایم. بنابراین باید اجازه بدهیم عرضه و تقاضا قیمتها را مشخص کند.