شرکتهای نفتی روسیه که در فضای پسابرجام با بیشترین مشارکت و مذاکره با طرف ایرانی در صدر فهرست خواستگاران نفت و گاز ایران ایستادند و هرروز دریچه جدیدی برای حضور در این بازار باز میکردند، امروز که امریکا در پشت پرده تعامل با ایران ایستاده، خبری از آنها نیست و به ظاهر بساط خود را از بازار نفت ایران جمع کردهاند.
به گزارش ایسنا، بعد از رونمایی از قراردادهای جدید نفتی از سوی ایران، شرکتهای روسی به مرور زمان پای میز مذاکره نشستند و در این راستا شرکتهای لوکاویل، روسنفت، زاروبژنفت، تاتنفت، گازپروم و گازپروم نفت با شرکت ملی نفت ایران، تفاهمنامه هم امضا کردند.
میدانهای منصوری، آب تیمور، کیش، یاران، مارون، لایه نفتی پارس جنوبی، کوپال، آبان، اسفندیار، پایدار غربی، دهلران، پارس شمالی، آذر، چنگوله و چشمهخوش، از جمله میدانهایی بودند که درباره آنها با شرکتهای روس مذاکره شده بود.
البته این مذاکرات بینتیجه نبود و در روزهای پایانی سال ۱۳۹۶ شاهد امضای قرارداد بهبود بازیافت، افزایش تولید و بهرهبرداری میدانهای نفتی آبان و پایدار غرب بین شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای زاروبژنفت روسیه و دانا انرژی ایران بودیم.
خرید نفت ایران از سوی روسیه، روی دیگر سکه تعاملات نفتی دو کشور بود و در دیداری که بین بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان و الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه در پایان سال ۱۳۹۵ برگزار شد، قرار شد نفت ایران به یک شرکت روسی و برای مقاصد خارج از روسیه فروخته شود و ۵۰ درصد پول فروش نفت به روسیه، بهصورت نقدی تحویل ایران داده و ۵۰ درصد دیگر صرف خرید کالا و خدمات از روسیه شود که این موضوع نیز در مرحله اجرا قرار گرفت.
تمایل روسها برای حضور در صنعت نفت ایران، غیرقابل انکار بود به طوری که یوری اوشاکوف، دستیار رئیسجمهوری روسیه اعلام کرد که شرکتهای نفت و گاز این کشور میتوانند بیش از ۵۰ میلیارد دلار در توسعه میدانهای نفت و گاز ایران سرمایهگذاری داشته باشند.
دریچه دیگری که پیش از خروج امریکا از برجام در تعاملات نفتی ایران و روس گشوده شد، تمایل شرکت روسنفت به سرمایهگذاری در منطقه زاگرس بود. در این راستا یک سند رسمی دولت روسیه نشان داد شرکت روسنفت به سرمایهگذاری در نفت و گاز منطقه زاگرس در ایران تمایل دارد. بر اساس سند یادشده که در یکی از پایگاههای اینترنتی دولت روسیه منتشر شد، از میانه فوریه امسال میلادی، روسنفت قصد داشته فرصتهای اکتشاف و تولید نفت در منطقه زاگرس را بررسی کند. حتی در سال گذشته میلادی، روسنفت و شرکت ملی نفت ایران برای همکاری در چند پروژه راهبردی در ایران با ارزشی تا سقف ۳۰ میلیارد دلار، به توافق اولیه دست یافتند.
به عبارت دیگر، صنعت نفت ایران، به طور تقریبی دیگر وجهی نداشته که روسها به آن وارد نشده باشند.
از توسعه میدانها گرفته تا تولید و فروش نفت و… اما همین روسها با خروج ترامپ از برجام و بعد از اینکه امریکا همه کشورهایی که با ایران تعامل نفتی داشتند را تهدید به تحریم کرد به مرور زمان و چراغ خاموش از صنعت نفت ایران پا پس کشیدند. در ابتدا و کمتر از یک ماه بعد از اینکه ترامپ از برجام خارج شد، شرکت لوکاویل روسیه که دومین تولیدکننده بزرگ نفت در روسیه است، اعلام کرد که درحالحاضر به دلیل تهدید تحریمهای امریکا علیه کمپانیها تصمیم ندارد بر اساس طرحهای توسعه پروژهها در ایران عمل کند و همه فعالیتهای خود را متوقف کرد.
زاروبژنفت و روسنفت دیگر شرکتهای روسی بودند که به دلیل تحریمهای امریکا بازار نفت ایران را ترک کردند و دیگری خبری از آن همه اشتیاق برای تعامل نفتی با ایران نیست.
روسها در حالی بازار نفت ایران را ترک کرده و پشت سرشان را هم نگاه نکردند که بسیاری از کارشناسان معتقدند روسیه جدیترین رقیب ایران در نفت و گاز است و تلاش میکند مشتریان نفتی و گازی ایران را در منطقه بگیرد. آنها اعتقاد دارند روسها ایران را هرگز نمیفروشند اما به هر قیمتی که بشود اجاره میدهند. روسها دلشان میخواهد ایران در بازار نفت کوچک شود تا سهم ما را بگیرند. البته بسیاری بر این باورند که شرکتهای روسی از نظر مالی و فنی نسبت به شرکتهای غربی بسیار ضعیفتر هستند و هدف آنها از سرمایهگذاری در کشوری مانند ایران تمرین در حوزه توسعه و افزایش توان سرمایهگذاریهای بینالمللی است.
پس از تصویب برجام مقامات روسیهای بارها به ایران آمدند و به نظر میرسید که دو کشور مسیر مناسبی را در توسعه همکاریهای حوزه انرژی پیش گرفتهاند.
این موضوع تا حدی پیش رفت که روسیه اعلام کرد آمادهاست تا حدود۵۰ میلیارد دلار در صنعت نفت ایران سرمایهگذاری کند. با این حال شرایط کنونی و تحریمهای امریکا نشان میدهد روسیه نه تنها قصد ادامه همکاری با ایران را ندارد بلکه تلاش میکند تا همکاریهای موجود را هم به حداقل برساند.
