مدیریت معادن با ربات‌ها و هوش مصنوعی

چندی پیش معدن بوم، برگزارکننده ماین‌گپ‌های معدنی و نشست‌های انتقال تجربه، دانش معدن و صنایع وابسته نشستی را به‌صورت آنلاین در صفحه اینستاگرام با عنوان «آینده معدنکاری» با حضور کارشناسان حوزه معدن برگزار کرد.


به گزارش روابط عمومی معدن‌بوم در این نشست که با استقبال فعالان حوزه معدن روبه‌رو شد، کارشناسان به بیان دیدگاه خود درباره آینده معدنکاری و تغییراتی که جهان با آن مواجه است پرداختند که در زیر شرح آنچه در این نشست مطرح شد را می‌خوانید.
اهمیت آینده‌پژوهی در معدن
رضا نوری، نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق مشترک بازرگانی ایران و ایتالیا ضمن اشاره به مفهوم آینده‌پژوهی بیان کرد: آینده‌پژوهی علم و هنر کشف آینده و شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فردا است. در روش‌های جدید آینده‌پژوهی مرسوم است که بیش از آنکه بر پیش‌بینی تمرکز کنیم، به فضاسازی جمعی برای کشف آینده نگاه می‌کنیم. باتوجه به اینکه تا سال ۲۰۵۰، جهانی متفاوت خواهیم داشت، نحوه استفاده از منابع نیز متفاوت خواهد شد. ضمن اینکه قوانین در حال تغییر هستند و فشار اجتماعی برای محیط‌زیست و پیشرفت‌های فناوری موجب تاثیرگذاری در همه بخش‌ها خواهد شد.
دبیر کمیسیون آینده‌پژوهی انجمن جوانان کارآفرین تهران ادامه داد: این فرصتی برای بخش معدن و صنایع وابسته است تا بتواند نقشی را که برای تحقق تغییرات در پیش گرفته، تعریف کند. به این دلیل که معدن سرمایه‌گذاری بلندمدت است به تمام زنجیره‌های ارزش صنعت متصل است و این انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۵۰ تغییرات اساسی در این حوزه شکل گیرد.
نوری اظهار کرد: ۴ اصل اساسی پایداری وجود دارد که وضعیت نهایی مطلوب و نحوه عملکرد صنعت در دنیای پایدار را قاب‌بندی می‌کند که شامل مواردی ازجمله محیط‌زیست و حفاظت از آب و هوا، ارزش و توسعه، عدالت اجتماعی و بهداشت و رفاه است.
دبیر کمیسیون آینده‌پژوهی انجمن جوانان کارآفرین تهران عنوان کرد: در سناریوهای مختلف مواردی مورد توجه است؛ اول اینکه به‌طور قطع یک حرکت جدی به سمت بازیافت با در نظر گرفتن زیرساخت‌های مناسب، مقررات و قوانین و اقتصاد رقابتی ایجاد خواهد شد. باید توجه داشت که در آینده معادن از بین نمی‌روند، استخراج اولیه ادامه خواهد داشت و حجم آن متناسب با رشد تولید ناخالص داخلی رشد خواهد کرد. این به آن معنی است که تقاضا برای اثربخشی و هزینه به موازات تقاضا برای اقدامات مسئولانه محیط‌زیست و اجتماعی وجود خواهد داشت.
وی به نکته دوم اشاره و بیان کرد: بخش فلزات از بین نخواهد رفت. شرکت‌های معدنی به‌عنوان واسطه بین تولیدکنندگان کالا و صنایع نهایی عمل خواهند کرد. فرصت‌هایی برای انطباق تحولات مدل تجاری و تغییر مکان به‌عنوان ارائه‌دهنده مواد وجود خواهد داشت. همچنین فناوری بسیار مهم خواهد شد. در این برهه شرکت‌های معدنی فرصت دارند بر بازیافت باطله و فرآوری مواد با عیار پایین تمرکز کنند.

نقش تاثیرگذار استارت‌آپ‌ها
سید رضا عظیمی، مدیر اجرایی و دبیر شورای هماهنگی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس با اشاره به نقش تاثیرگذار استارت‌آپ‌ها و تلاش برای توسعه آنها تعامل فناوری‌های گوناگون در دنیای امروز را بسیار حائز اهمیت دانست و نقش این فناوری‌ها در عرصه معدن و صنایع معدنی را بسیار مهم تلقی کرد.
او با بیان اینکه در افق پیش رو و طبق پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۵۰ در جهان، تعداد نیروی انسانی در معادن و صنایع معدنی به‌شدت کاهش می‌یابد و تقریبا به صفر خواهد رسید، اظهار کرد: انسان‌ها فقط صاحب معادن خواهند بود و مدیریت معادن با ربات‌ها و هوش مصنوعی ادامه پیدا می‌کند.
مدیر اجرایی و دبیر شورای هماهنگی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس یادآور شد: دیجیتالی شدن، هوشمندسازی و استفاده از ذخایرکم‌عیار در کارخانه‌های فرآوری رونق پیدا کرده است. ضمن اینکه دانش فرآوری مواد معدنی بسیار مهم است، دانش فنی و تلفیق علوم و فناوری‌های مختلف از جمله فناوری اطلاعات، واقعیت مجازی و… در این صنایع نیز اهمیت فراوانی دارد.
عظیمی در ادامه اظهار کرد: کسب‌وکارهای معدنی در آینده به سمت مدل‌های دیجیتالی و برمبنای توسعه پایدار پیش خواهند رفت. معدنکاری پایدار برمبنای بازسازی معدن، مدیریت آب و انرژی، ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست خواهد بود. همچنین فناوری‌های مورد استفاده شامل اینترنت اشیا، پهپادها، چاپ سه‌بعدی، رباتیک، بلاک‌چین، رایانش ابری، سیستم‌های ماینتورینگ از راه دور و… هستند.
او پیش‌بینی کرد: تا سال ۲۰۳۰ نقش منابع انسانی و فناوری در معادن به نسبت ۵۰ درصد برسد. این فناوری‌ها شامل ماشین‌ها، ابزار، پهپادها و… خواهند بود. تا سال ۲۰۴۰، نقش منابع انسانی به کمترین میزان خود خواهد رسید، به طوری که اینترنت اشیا و هوش مصنوعی می‌توانند کنترل کامل معادن را در دست گیرند، اما در سال ۲۰۵۰ معادن به‌طور کامل اتوماتیک شده و انسان‌ها فقط صاحب معدن خواهند بود، در حالی که هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و رباتیک مدیریت معادن را انجام خواهند داد.
مدیر اجرایی و دبیر شورای هماهنگی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس در پایان سخنان خود افزود: استارت‌آپ‌ها در زمینه‌های جدید مانند گردشگری، مدیریت باطله‌ها و… می‌توانند مدل‌های کسب‌وکار در آینده معدنکاری را رقم بزنند.

نیازمند وزارتخانه زمین‌شناسی و معدن
محمدرضا اسپهبد، مشاور بهره‌وری انرژی و محیط‌زیست ستاد حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با بیان سوالی مبنی بر اینکه در صنایع معدنی و علوم زمین ما در چه جایگاهی در جهان قرار داریم، اظهار کرد: ایران یکی از کشورهای غنی از لحاظ زمین‌شناسی، معدن و صنایع معدنی در دنیا است و در بسیاری از کشورها آن را بهشت زمین‌شناسی می‌نامند، به همین دلیل است که باید توجه ویژه‌ای به آن کرد.
مشاور بهره‌وری انرژی و محیط‌زیست ستاد حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری افزود: عناصر فرعی همچون رنیوم که در کنار مولیبدن وجود دارد، از ارزش بسیار بالایی در صنایع پزشکی و… برخوردار است اما متاسفانه در سال‌های اخیر به‌دلیل خام‌فروشی از ارزش این‌گونه مواد غافل شده‌ایم و باید فرآوری چنین موادی را در دستور کار قرار دهیم، زیرا ارزش افزوده فراوانی را برای ما ایجاد می‌کند. لازم به ذکر است که ذخایر بزرگی در ایران از جمله ایران مرکزی داریم، بنابراین باید بر این عناصر به‌ویژه عناصر نادر خاکی برای آینده سرمایه‌گذاری است.
اسپهبد در ادامه سخنان خود اضافه کرد: از نظر من، در آینده کشور، حوزه کشاورزی و معادن دارای اهمیت بسیاری خواهند بود. معدن و زمین شناسی کشور به قدری حائز اهمیت است که می‌توان یک وزارتخانه مجزا با عنوان «زمین‌شناسی و معدن» تشکیل داد تا ساختار چابک‌تری برای توسعه این بخش شکل بگیرد.
او تاکید کرد: گردشگری نیز می‌تواند یکی از ارکان توسعه ما در آینده باشد و اهمیت تبدیل آن به یک صنعت بزرگ بر کسی پوشیده نیست. ما می‌توانیم با ایجاد صنایع زنجیره ارزش معدن، به ارزش افزوده بالایی برسیم؛ به‌طور مثال امروزه از نوعی سنگ آهک کاغذ تولید می‌شود.
 به جرات می‌توان گفت غیر از الماس و پلاتین، کشور ما تمامی عناصر جدول مندلیف را دارد. در تمامی معادن مس کشور، اورانیوم را به همراه مس داریم و در حل حاضر بالغ بر ۱۵۰ معدن متروکه مس در کشور وجود دارد.
مشاور بهره‌وری انرژی و محیط‌زیست ستاد حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پایان افزود: تنوع معدنی کشوری مانند ترکیه از یک سوم ایران نیز کمتر است، اما صنعت معدن آنها از هر نظر توسعه‌یافته‌تر است؛ بنابراین باید از برداشت‌های بدون برنامه از معادن دست کشید و برنامه‌ریزی جامع کرد.

مقالات مرتبط