اینکه چقدر در مطالعات علوم زمین و معادن به استانداردها توجه کرده‌ایم و تاکنون چه میزان دغدغه‌مند ایمنی در تمامی مراحل معدنکاری بوده‌ایم، جای سوال دارد.
به باور کارشناسان تا زمانی‌که دانش در بستر صنعت و معدن قرار نگیرد، معدنکاری به ارزش واقعی خود دست نمی‌یابد؛ بنابراین باید کاری کنیم دانش از جمله استاندارد و ایمنی در بستر صنعت و معدن جاری شود. برای رسیدن به ادبیات مشترک در علوم زمین و بخش معدن باید به یک مفهوم مشترک یعنی استاندارد برسیم. برای این مهم انعقاد تفاهمنامه میان معدنی‌ها و دانشگاه‌ها و نقش سازمان‌های دولتی کلیدی است.
روزنامه صمت گزارشی درباره اهمیت ایمنی و استاندارد در بخش معدن تهیه کرده که در زیر می‌خوانید.
دانش در بستر صنعت و معدن
مسلم بیات، معاون ارزیابی کیفیت سازمان ملی استاندارد ایران با بیان اینکه برای رسیدن به ادبیات مشترک در علوم زمین و بخش معدن باید به یک مفهوم مشترک یعنی استاندارد برسیم، گفت: باید از خود سوال کنیم که آیا قادریم در حوزه‌های مختلف علوم زمین کار اندازه‌گیری را به‌درستی انجام دهیم؟ آیا به معیارهای اندازه‌گیری خوب توجه کرده‌ایم و می‌دانیم که چه مواردی مهم هستند؟
بیات با اشاره به پیوند دانش و صنعت و معدن گفت: تا زمانی‌که دانش در بستر صنعت و معدن قرار نگیرد، یک ریال هم ارزش ندارد؛ بنابراین باید کاری کنیم دانش در بستر صنعت و معدن جاری شود. برای این مهم امیدوارم بتوانیم تفاهمنامه‌های گسترده‌ای را با دانشگاه‌های کشور منعقد کنیم تا آغازی برای راهی جدید باشد.
معاون ارزیابی کیفیت سازمان ملی استاندارد ایران به نقش استانداردسازی در علوم زمین اشاره کرد و گفت: براساس الزاماتی که سازمان جهانی استاندارد مشخص کرده، همه باید بتوانیم اصول استاندارد را در حوزه‌های مختلف از جمله زمین‌شناسی و معدن رعایت کنیم. او تاکید کرد: در این روند باتوجه به اصول استاندارد ارزیابی می‌کنیم که فعالیت مجموعه‌های مختلف معدنی و صنعتی برای هدف‌شان مناسب است یا خیر.
بیات با اشاره به انواع استاندارد گفت: تست روش از جمله مواردی است که باید به آن توجه کرد. متاسفانه ۷۰ درصد تست‌هایی که در آزمایشگاه‌های علوم زمین و معدنی انجام می‌شود، استاندارد مشخصی ندارد؛ در نتیجه نمی‌توان نسبت به فعالیت‌های مجموعه‌های مختلف چندان مطمئن بود.
معاون ارزیابی کیفیت سازمان ملی استاندارد ایران به معیار عملکرد و ایمنی به‌عنوان مورد دیگر اشاره کرد و گفت: این مهم شامل ویژگی‌های فیزیکی، مکانیکی، شیمیایی و کیفیت است. درواقع توجه به عملکرد ایمنی و استاندارد موجب می‌شود شاهد تسهیل در خرید، مقایسه و رقابت‌پذیری محصولات باشیم. بیات ادامه داد: در مفهوم اندازه‌گیری و رعایت استاندارد ثبات و پایداری، اطمینان از اندازه‌گیری درست، دقت در مطالعه و توانایی در ایزوله کردن عوامل علّی، پایداری و تجدیدپذیری از جمله موارد مهمی هستند که باید به آنها توجه کرد. معاون ارزیابی کیفیت سازمان ملی استاندارد ایران با اشاره به اینکه هر سازمانی باید استاندارد را از درون خود شروع کند تا به سطح ملی برسد، بیان کرد: تا سازمان‌ها استاندارد لازم را رعایت نکنند، نمی‌توانیم در سطح ملی پیشرفت کنیم. او به‌عنوان راهکار اظهار کرد: برای اینکه دقت و صحت کار را افزایش دهیم، باید به رشد آموزش و افزایش انگیزه‌ها توجه کنیم؛ به‌طور مثال تهیه داده‌های معدنی باید براساس استانداردها باشد. این مهم را باید در آموزش به پرسنل تبیین کنیم و بدانیم که مجموعه‌ها و واحدهای مختلف باید مفاهیم بنیادی را به‌درستی یاد بگیرند.
آمار بالای اشتغال و لزوم رعایت ایمنی
سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ درباره اهمیت رعایت ایمنی و استاندارد در این دسته از معادن اظهار کرد: معادن زغال‌سنگ جزو معادن نیرو‌بر هستند؛ به این معنی که تعداد زیادی افراد در آنها فعالیت می‌کنند. برعکس معادن دیگر که اساس کارشان بر تجهیزات، لودر و بلدوزر است، معادن زغال‌سنگ بر نیروی انسانی تکیه دارند؛ بنابراین آموزش آنها کلیدی است.
دبیر انجمن زغال‌سنگ درباره تعداد افرادی که در معادن زغال‌سنگ مشغول کار هستند، گفت: درحال‌حاضر حدود ۱۷ هزار نفر به‌طور مستقیم در معادن زغال‌سنگ فعالیت می‌کنند؛ بنابراین معادن زغال‌سنگ جزو معادنی هستند که اشتغال زیادی ایجاد می‌کنند. صمدی در پاسخ به این پرسش که باتوجه به تعداد زیاد نیروی کار، چقدر مقررات سختگیرانه برای ارتقای ایمنی این معادن در نظر گرفته می‌شود، گفت: ازآنجایی‌که معادن زغال‌سنگ در کشور ما زیرزمینی هستند، به همان اندازه هم در معرض آسیب‌های مختلف قرار دارند؛ به این ترتیب برای رعایت ایمنی باید پروتکل‌هایی را لحاظ کنند. او تاکید کرد: باتوجه به حادثه‌خیز بودن معادن زغال‌سنگ تمامی فعالان معدنی در این حوزه سعی می‌کنند موارد اعلام شده را رعایت کنند.
صمدی با اشاره به نهادهای مسئول برای نظارت بر ایمنی این دسته از معادن گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت پروتکل‌هایی را تدوین و تصویب کرده که همه باید براساس آن عمل کنند. البته خوشبختانه وزارتخانه اصول مورد نظر را ارتقا داده و شرایط سخت‌تری را مشخص کرده است. او ادامه داد: به هر حال پروتکل‌های ایمنی از ۳ کانال قابل پیگیری است که شامل بازرسان وزارت کار، وزارت صنعت، معدن و تجارت استان و سازمان نظام مهندسی معدن است. این فعال معدنی در پاسخ به این پرسش که چقدر سازمان نظام مهندسی معدن ایران به‌عنوان یک مرجع رسمی نسبت به اجرای دقیق مقررات ایمنی در بخش معدن موفق بوده، بیان کرد: نظام مهندسی بسیار موفق عمل کرده و می‌توان گفت بار نهادهای دیگر را هم به‌دوش کشیده است. این سازمان در یک سال اخیر کار بسیار جامع و دقیقی را در حوزه ایمنی معادن زغال‌سنگ انجام داده است.
سخن پایانی
ایمنی و استاندارد از جمله مواردی است که در معدنکاری باید لحاظ شود. برخی کارشناسان باور دارند که برای رسیدن به ادبیات مشترک بین علوم زمین و بخش معدن باید به یک مفهوم مشترک یعنی استاندارد و ایمنی برسیم. آنها به اهمیت ارتباط دانشگاه با بخش معدن و انعقاد تفاهمنامه‌های مشترک تاکید می‌کنند. برخی دیگر هم رعایت ایمنی در معادن به‌خصوص معادن زغال‌سنگ را به دلیل تعداد بالای نیروی شاغل مهم دانسته و بر نقش سازمان‌های مربوطه تاکید دارند.
