تحول چشمگیر در تولید اطلاعات پایه و کاهش مخاطرات سرمایهگذاری در حوزه معدن
به نقل از روابطعمومی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور، با اجرای موفقیتآمیز این طرح در استان خراسان جنوبی، برنامهریزی جهت اجرای هدفمند و منظم طرح از ابتدای سال ۱۴۰۱ بصورت رسمی آغاز شد که طی آن استانهای هدف که شامل ۴۲۰ سلول اطلاعاتی در مقیاس یک پنجاه هزارم بود، انتخاب شد.
فاز اول: تولید اطلاعات زمینشناسی و اکتشافی
در این فاز مقرر است تا سه لایه زمینشناسی، زمینشناسی اقتصادی و اکتشافات ژئوشیمیایی در مقیاس یک پنجاه هزارم تهیه شود که با احتساب تهیه این سه لایه تعداد ۱۲۶۰ پروژه زمینشناسی و اکتشافی طی پنجسال و با پشتیبانی و تامین منابع هدفمند و مناسب اجرا خواهد شد که موجب تحولی چشمگیر در حوزه تولید اطلاعات پایه کشور و کاهش مخاطرات سرمایهگذاری در حوزه عمران، معدن و زیرساختهای کشور خواهد شد.
اهداف کلان این فاز:
- توسعه مناطق کمبرخوردار و در راستای رونق بخش معدن
- تولید اشتغال مولد با نگرش ویژه بر نیروی انسانی بومی
- آمایش سرزمین در قالب کشف ذخایرجدید معدنی
- افزایش بازدهی و کاهش موثر زمان تبدیل کانسار به معدن
- تربیت نیروی انسانی متخصص بخش معدن (زمینشناسی و اکتشاف) در مناطق هدف پروژه تحول
- ایجاد تحرک در بخش خصوصی (جامعه مهندسین مشاور) در حوزه زمینشناسی، اکتشاف و آزمایشگاههای علوم زمین از طریق برونسپاری فعالیتها
اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان کردستان (خرداد ۱۴۰۱ – خرداد ۱۴۰۲)
- برگ نقشه – گزارش (۳ عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمینشناسی، ژئوشیمی و اقتصادی) مجموعا ۷۵ برگ نقشه- گزارش
- سطح پیمایش زمینشناسی و اکتشافی پروژهها به میزان ۴۶.۸۷۵ کیلومتر مربع در استان (هر پروژه ۶۲۵ کیلومتر مربع
- اجرای عملیات ژئوفیزیک هوایی به میزان ۲۲ هزار کیلومتر خطی از خرداد ماه ۱۴۰۱در پی عملیاتیسازی بالگرد سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور بعد از حدود ۵ سال
با توجه به تکمیل و بهروزآوری مطالعات در بازههای زمانی مختلف به سبب ارتقای سختافزار، دانش فنی و دقیقتر شدن مقیاس مطالعات فعالیتهای اکتشافی و به دلیل ضعفهای تکنولوژی و کاستیهای دانش تخصصی و مهارتی، بازنگری در تولیدات تخصصی قبلی امری اجتنابناپذیر است.
اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان آذربایجان غربی (شهریور ۱۴۰۱- شهریور ۱۴۰۲)
- ۱۲ برگ نقشه–گزارش (۳ عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمینشناسی، ژئوشیمی و زمینشناسی اقتصادی) در مجموعا۳۶ برگ نقشه- گزارش
- سطح پیمایش زمینشناسی و اکتشافی پروژهها به میزان ۲۲ هزار کیلومتر مربع در استان (هر پروژه ۶۲۵ کیلومتر مربع)
اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان قم- مرکزی- البرز و اصفهان (آذر ۱۴۰۱- آذر ۱۴۰۲)
- ۲۸ برگ نقشه–گزارش (۳ عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمینشناسی، ژئوشیمی و زمینشناسی اقتصادی) مجموعا 84 برگ نقشه- گزارش
- سطح پیمایش زمینشناسی و اکتشافی پروژهها به میزان ۵۲.۵۰۰ کیلومتر مربع در استان (هر پروژه ۶۲۵ کیلومتر مربع)
اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان یزد ( آبان ۱۴۰۲- آبان ۱۴۰۳)
- ۱۳ برگ نقشه–گزارش در قالب مجموعا ۳۹ عنوان پروژه (۱۳ عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمینشناسی، ژئوشیمی و زمینشناسی اقتصادی)
- سطح پیمایش زمینشناسی و اکتشافی پروژهها به میزان ۲۴.۳۷۵ کیلومتر مربع در استان (هر پروژه ۶۲۵ کیلومتر مربع)
فاز دوم: اجرای عملیات اکتشاف به روش ژئوفیزیک هوابرد
در این فاز که همزمان با شروع طرح تحول زمینشناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور و در دورجدید فعالیتهای سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور در حوزه ژئوفیزیک هوابرد طراحی شده، ۱،۵۰۰،۰۰۰ کیلومترخطی از مساحت کشور مورد پیمایش و شناسایی اکتشافی قرار میگیرد.
لازم به توضیح است که این روش برای شناسایی ذخایر پنهان و عمقی معدنی به کار میرود که تاکنون نیز منجر به اکتشاف کانسارهای خوبی در سطح کشور شدهاست.
اهداف کلان این فاز :
- اکتشاف ذخایر پنهان و عمیق
- شناسایی ساختارهای زمینشناسی
- شناسایی آبهای نامتعارف و ژرف (آب کارستی)
- تکمیل عملیات اکتشاف ژئوفیزیک هوایی در بلوک دیواندره استان کردستان به وسعت ۲۲۴۰۰ کیلومتر خطی جهت شناسایی ذخایر پنهان معدنی (خرداد ماه ۱۴۰۱- خرداد ماه ۱۴۰۲)
- اجرای عملیات اکتشاف ژئوفیزیک هوایی در منطقه بردسکن استان خراسان رضوی (منطقه بردسکن- کاشمر- سبزوار) به وسعت ۸۸ هزار کیلومتر خطی جهت شناسایی ذخایر پنهان معدنی (بهمن ۱۴۰۱- بهمن ۱۴۰۲)
فاز سوم: طرح تحول زمینشناسی دریایی
این طرح با هدف تولید اطلاعات پایه در حوزه سواحل و محیطهای آبی کشور اجرا خواهد شد که شامل سه لایه رسوبشناسی، ژئومورفولوژی و ژئوشیمی زیست محیطی خواهد بود.
اهداف کلان این فاز:
- “تحقق سیاستهای کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیتهای بالفعل و بالقوه و اجرایی ساختن موارد برجسته آن با توجه ویژه بر دریا، سواحل، بنادر و آبهای مرزی” بر اساس بند ۱۱ از سیاستهای ابلاغی برنامه پنج ساله توسعه هفتم
- دستیابی به منابع و ذخایر طبیعی و معدنی در پهنههای آبی
- انجام مطالعات پایه زمینشناسی دریایی در قریب به ۵۰۰۰ کیلومتر از سواحل و محدودههای دریایی و دریاچهای مغفول مانده از دیدگاه معدنی و دسترسی و بهرهبرداری از منابع اقتصادی موجود در آبهای آزاد
- لزوم شناسایی آلایندههای زیست محیطی در محیطهای دریایی
- اجرا و طراحی اصولی در پروژههای عمرانی و زیرساختی دریایی، جانماییهای دریایی و ایمنسازی آنها
- تبیین نقش و جایگاه ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک ایران در اقتصاد بینالملل در پهنهها و سواحل آبی
- تامل بر روی جاذبهها و پتاسیلهای گردشگری دریایی
تعداد نقشههای ۱:۵۰۰۰۰ در پهنههای آبی شمال و جنوب کشور (با احتساب ۳ عنوان لایه اطلاعاتی)
- دریای کاسپین: ۸۱ عنوان پروژه
- خلیج فارس: ۲۰۴ عنوان پروژه
- دریای عمان: 84 عنوان پروژه
طرح پیشنهادی زمینشناسی دریایی غرب دریای کاسپین- گیلان در سال ۱۴۰۲
۲۷ عنوان پروژه به مساحت ۵۶۲۵ کیلومتر مربع طی ۹ برگه لسکوکلایه، آستانه اشرفیه، رشت، بندرانزلی، سنگرچین، رضوانده، هشتپر، چوبر و آستارا در قالب تهیه نقشه به شرح ذیل:
- نقشههای ژئوشیمی رسوبی و آلایندههای زیستمحیطی
- نقشههای ژئومورفولوژی سواحل
- نقشههای رسوبشناسی
۲- پایگاه جامع دادههای علوم زمین کشور
این طرح با هدف تجمیع، استانداردسازی و انتشار تمامی دادههای علوم زمین کشور (زمینشناسی و اکتشافی) مطابق با اسناد و قوانین بالادستی مانند تبصره ۳ ماده ۵ قانون معادن، جزء ۴ بند ب ماده ۴۸ قانون برنامه هفتم پیشرفت، ماده ۷ قانون تمرکز امور صنعت و معدن و همچنین ماده ۷ قانون تاسیس سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور با مشارکت سایر مولفهها دولتی بخش معدن ( معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران) در حال پیگیری و اجراست. از اهداف این طرح ایجاد همافزایی و تسهیل در نظام تبادل اطلاعات موردنیاز فعالیتهای معدنی، عمرانی و زیرساختی کشور در حوزه اطلاعات پایه زمینشناسی و اکتشافی است.
۳- توسعه ظرفیتهای آزمایشگاهی زمینشناسی و اکتشاف (آنالیز مواد معدنی)
با توجه به نیاز کشور به افزایش ظرفیت آزمایشگاههای بخش دولتی و خصوصی در حوزه آنالیز نمونههای زمینشناسی و اکتشافی این طرح با هدف ایجاد تحرک در بخش خصوصی عهدهدار خدمت در این حوزه و همچنین ظرفیتسازی مناسب در بخش دولتی به اجرا درآمده است. از اهداف این طرح افزایش ظرفیت آنالیز نمونههای زمینشناسی و اکتشافی کشور (حاصل از اجرای طرحهای تحولی) از ۲۰ هزار نمونه در سال به بیش از ۱۵۰ هزار نمونه در سال است. در این طرح که از سال ۱۴۰۰ به اجرا درآمده در سال ۱۴۰۱ میزان آنالیز نمونهها به ۴۵ هزار نمونه در سال و در سال جاری به ۷۰ هزار نمونه در سال رسیده و انتظار میرود این میزان طی برنامه هفتم پیشرفت به بیش از ۱۵۰ هزار نمونه در سال برسد.
۴- همکاریهای بینالمللی
با توجه به نیاز بخش زمینشناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور مبنی بر بکارگیری فنآوریها و تبادلات فنی-مهندسی همکاریهای بینالمللی در این حوزه با کشورهای هدف تعریف شد که در گام اول و با توجه به اعلام آمادگی مجموعههای مورد فراخوان، همکاری با کشور روسیه (هلدینگ دولتی روس ژئو) در حوزه ورود خدمات فنی-مهندسی در حوزه تولید اطلاعات پایه زمینشناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی در دستور کار قرار گرفته است. این همکاری بر اساس توافقنامه سه جانبه بخش معدن کشور میان (معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت-سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) طراحی شده و اجرا خواهد شد.
لازم به توضیح است رایزنی و همکاری با دیگر کشورها از جمله چین در حوزه ورود خدمات فنی و مهندسی در جال انجام است.
۵- شناسایی و پتانسیلیابی ژئوپارکها در کشور
با توجه به وظیفه حاکمیتی این سازمان در شناسایی و پتانسیلیابی ژئوپارکها به عنوان مقاصد گردشگری مبتنی بر پدیدههای زمینشناختی و در راستای ارتقای معیشت و مشارکت جوامع محلی، این سازمان با نزدیک به سه دهه فعالیت در این حوزه طی سال ۱۴۰۰ تاکنون اقدام به پتانسیلیابی مناطق مختلفی جهت ثبت و معرفی ژئوپارکهای ملی و جهانی کرده که همکاری در راستای جهانی شدن ژئوپارک قشم، ارس و طبس از جمله این فعالیتها است که در حال حاضر نیز اجرا میشود.