سیاره ما، ۷۵ میلیارد تن بوکسیت دارد
موسسه‌های تحلیلگر جهان از رشد تولید بوکسیت در سال‌های پیش رو خبر داده‌اند؛ ماده معدنی که نقش مهمی در تولید آلومینیوم دارد. در ادامه به آنچه از این سنگ نارنجی در زمین وجود دارد، اشاره می‌شود.
میزان بوکسیت موجود در جهان
به گزارش صمت بنا بر داده‌هایی که سازمان زمین‌شناسی امریکا در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳ خورشیدی) منتشر کرده، برآورد می‌شود ۵۵ تا ۷۵ میلیارد تن ذخیره بوکسیت در جهان وجود دارد که از این حجم ۳۲درصد در افریقا، ۲۳درصد در اقیانوسیه، ۲۱درصد در امریکای جنوبی و کشورهای حوزه دریای کارائیب، ۱۸درصد در آسیا و ۶درصد در سایر نقاط جهان قرار گرفته است. در همین حال بنا بر گزارش ایرنا، ذخیره بوکسیت ایران حدود ۳۹ میلیون تن برآورد شده که ۰.۱ درصد از کل ذخایر بوکسیت جهان به شمار می‌آید. در واقع بیشتر ذخایر بوکسیت جهان در تعداد کمی از کشورها متمرکز است و حدود نیمی از ذخایر بوکسیت جهان، تنها در گینه و استرالیا قرار دارد. این دو کشور در کنار برزیل و جامائیکا، دو سوم ذخایر بوکسیت جهان را در اختیار دارند و کمتر از یک چهارم کل ذخایر بوکسیت نیز در چین، اروپا، روسیه و کشورهای سی‌آی‌اس (کشورهای مستقل همسود) و سایر نقاط آسیا قرار دارد.
میزان تولید بوکسیت در جهان
داده‌های سازمان زمین‌شناسی امریکا همچنین نشان می‌دهد که در سال گذشته میلادی، ۳۰۰هزار تن بوکسیت در جهان تولید شد. بیشترین سهم را از این میزان، استرالیا با تولید ۸هزار تن در اختیار دارد و پس از آن چین است که ۶۸هزار تن بوکسیت تولید کرد. پس از چین، گینه ۴۵هزار، برزیل ۳۶هزار، هند ۱۹هزار، جامائیکا ۹هزار و ۸۰۰، قزاقستان ۵هزار و ۵۰۰، روسیه ۵هزار و ۳۰۰، سورینام ۲هزار و ۷۰۰، ونزوئلا ۲هزار و ۲۰۰، یونان ۲هزار و ۱۰۰، گایانا یک‌هزار و ۸۰۰، ویتنام یک هزار و اندونزی ۵۰۰ تن بوکسیت تولید کردند. مجموع تولید سایر کشورهای جهان نیز در سال گذشته میلادی به ۴هزار و ۷۶۰ تن رسید.
پیش‌بینی رشد تولید جهانی
در همین حال موسسه پژوهشی بی‌ام‌آی‌ریسرچ در گزارشی که در امسال میلادی منتشر کرده، از افزایش تولید جهانی بوکسیت در سال‌های پیش رو خبر داده و این افزایش را برآمده از پروژه‌های جدیدی دانسته که در استرالیا وارد مدار تولید می‌شود. بنا بر این گزارش، تولید بوکسیت هند افزایش می‌یابد و اندونزی نیز در پی پایان ممنوعیت صادرات کانی این ماده معدنی، بار دیگر به بازار جهانی وارد می‌شود. بی‌ام‌آی پیش‌بینی می‌کند متوسط رشد تولید بوکسیت اندونزی در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۷ میلادی (۱۳۹۷ تا ۱۴۰۶ خورشیدی) در هر سال ۲۴.۴درصد باشد. این رقم در حالی عنوان می‌شود که در ۱۰ سال گذشته، متوسط رشد تولید اندونزی سالانه ۷۷.۱ درصد بود.
این موسسه همچنین پیش‌بینی می‌کند که تولید اندونزی از ۷.۵میلیون تن در امسال میلادی به ۴۳.۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۷ میلادی (۱۴۰۶ خورشیدی) رشد کند و هر چند ورود اندونزی برای استرالیا یک تهدید به شمار می‌آید، اما این کشور همچنان بزرگ‌ترین تولیدکننده بوکسیت است و بنا بر گفته بی‌ام‌آی انتظار می‌رود همچنان این جایگاه را در اختیار داشته باشد؛ جایگاهی که به دلیل حضور در بازار چین و ادامه رشد پایدار تولید این محصول به‌دست آورده است. این گزارش می‌افزاید چنین رشدی در تولید به پشتوانه توسعه فعالیت ریوتینتو در معدن وِیپا و علاوه بر آن، در پروژه جدیدی به نام آمرون به وجود آمده است. ریوتینتو در فصل سوم سال گذشته میلادی، رشد سالانه ۴ درصدی برابر با ۱۲.۹ میلیون تن را در تولید بوکسیت گزارش کرد و این رشد را به دلیل عملکرد قوی به‌دست آورد که این شرکت استرالیایی در معادن «گُو» و «ویپا» از خود نشان داده بود. بی‌ام‌آی همچنین در ادامه گزارش توضیح می‌دهد که شرکت آلومینیوم امریکایی «آلکوآ» تصمیم دارد ظرفیت صادرات بوکسیت را افزایش دهد و این رشد را از عملیات معدنی در استرالیای غربی به‌دست می‌آورد تا پاسخگوی تقاضای رو به رشد چین باشد. بی‌ام‌آی در ادامه این گزارش به هند اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: انتظار می‌رود هند به طور مشابه، تولید بوکسیت خود را افزایش دهد؛ رشدی که از میزان تولید ۳۰.۹ میلیون تن بوکسیت در امسال میلادی به ۴۹.۷ میلیون تن در سال ۲۰۲۷ میلادی برسد. این رشد، به پشتوانه حکم حکومتی دولت هند است که بر آن اساس تصمیم دارد تقاضای داخلی آلومینیوم با بوکسیت تولیدشده در هند را تامین کند و در نتیجه انتظار می‌رود در منطقه معدن‌خیز اودیشا، تولید بوکسیت ۵ برابر شود.
بی‌ام‌آی با ارائه دیدگاهی نه چندان خوشبینانه، تولید بوکسیت چین را در وضعیت رکود پیش‌بینی می‌کند و دلیل آن را کاهش کیفیت ذخایر می‌داند. علاوه بر این موضوع، دلیل دیگر این رکود، اقدام نوآورانه چین در ادغام و یکپارچه‌سازی این بخش در سال‌های پیش رو است. بی‌ام‌آی همچنین پیش‌بینی می‌کند محصول بوکسیت چین در بالاترین میزان از ۶۶.۱ میلیون تن در امسال به ۷۶.۹ میلیون تن در سال ۲۰۲۷ میلادی برسد. این ارقام نشانگر متوسط رشد سالانه ۱.۷ درصدی است، در حالی که در ۱۰ سال گذشته، این کشور سالانه به طور متوسط ۸.۳ درصد رشد تولید بوکسیت را تجربه کرد.
بوکسیت چیست؟
بوکسیت، سنگ معدن فلز آلومینیوم است و منبع اصلی تهیه این فلز به شمار می‌آید. این سنگ معدن متشکل از کانی‌های دیاسپور، بوهمیت، گیبسیت و کانی‌های آهن، تیتان و سیلیس است. نخستین بار بشر در روستایی در جنوب فرانسه به نام لِه‌بو، متوجه وجود آلومینیوم در بوکسیت شد و پیر برتیه، زمین‌شناس فرانسوی، آن را نام‌گذاری کرد.
بوکسیت به طور طبیعی ایجاد می‌شود و بوکسیت‌ها بر اساس کاربرد تجاری‌شان به انواع مختلف تقسیم می‌شوند که نام آنها به این شرح است؛ سنباده‌ای، سیمانی، شیمیایی، متالورژی، نسوز و….
نزدیک ۸۵درصد بیشترین بوکسیتی که در جهان تولید می‌شود، به عنوان خوراک تولید آلومینا در فرآیند بایِر استفاده می‌شود. در واقع امروز روش بایِر مهم‌ترین روش صنعتی تولید آلومینا از سنگ معدن بوکسیت است که فرآیندی تصفیه‌ای، شیمیایی، مرطوب و سوزان به شمار می‌آید؛ این روش را کارل بایر در سال ۱۸۸۷ میلادی (۱۲۶۶ خورشیدی) اختراع کرد.