پوشش کارآفرینی از صفر تا صد معدن
امروز با استفاده از فناوری‌های مدرن در شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانیم محصولاتی را تولید کنیم که دارای ارزش‌افزوده بسیار بالایی هستند. در واقع تبدیل مواد خام به موادی با ارزش‌افزوده مزیتی است که شرکت‌های دانش‌بنیان به همراه دارند. در شرایطی که اقتصاد ما وابسته به درآمدهای نفتی است و باتوجه به تحریم‌ها و ضعف ما در تامین قطعات و مواد اولیه در معادن، اهمیت دادن به دانش‌بنیان‌ها می‌تواند راه گریزی در جهت رشد اقتصادی باشد.
خدماتی که امکان ارائه ازطریق استارت‌آپ‌ها و دانش‌بنیان‌های بخش معدن را
دارند شامل کنترل از راه دور و مانیتورینگ معدنکاری، مدیریت باطله‌ها،
آموزش از راه دور، هوشمندسازی زیرساخت‌ها برای کارخانه‌ها، فرآیند کنترل
پیشرفته در فرآوری مواد معدنی، تولید هوشمند در معادن، برنامه‌ریزی دقیق،
کارآ و مطمئن در نقشه‌های زمین‌شناسی و مواردی از این قبیل است.
درحال‌حاضر
شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها در ایران توانسته‌اند در نهادها و
سازمان‌های مختلف جای خود را باز کنند. این شرکت‌ها باتوجه به دانش فنی
بالایی که در آنها وجود دارد و ارزش‌افزوده بالای کالایی که تولید می‌کنند،
می‌توانند در کنار تامین نیاز داخلی، مزیت صادراتی زیادی را هم به ارمغان
بیاورند. در این روند، دولت با حمایت از این شرکت‌ها می‌تواند نقش مهمی را
برای رشد اقتصادی ایفا کند.
روزنامه
صمت در پرونده این هفته خود باتوجه به پیش رو بودن روز کارآفرینی، یعنی ۶
مرداد، درباره اهمیت کارآفرینی، نقش دانش‌بنیان‌ها و استارت‌آپ‌ها در بخش
معدن و مشکلاتی که با آن روبه‌رو هستند با کارشناسان گفت‌وگو کرده که در
زیر می‌خوانید.
رشد دانش‌بنیان‌ها در یک سال اخیر
رضا
نوری، دبیر کمیسیون آینده‌پژوهی انجمن جوانان کارآفرین اتاق بازرگانی
ایران به صمت گفت: استارت‌آپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها آنقدر توانمند هستند که
می‌توانند در هر بخشی ورود کنند و فناوری خود را به نمایش بگذارند. هرچند
حدود ۴ سال است که دانش‌بنیان‌ها کار خود را در بخش معدن آغاز کرده‌اند،
اما به‌طور تقریبی یک سال است که توانسته‌اند فعالیت خود را رونق دهند. از
آنجایی‌که معدن هم به اقدامات نوین و رشد کارآفرینی نیاز دارد، لازم است به
این حوزه بیشتر توجه شود. وی با بیان اینکه کارآفرینی از ابتدا تا انتهای
فعالیت معدن را در بر می‌گیرد، اظهار کرد: معدن بخش بزرگی است که از فروش
مواد معدنی تا ابتدای زنجیره یعنی اکتشاف، استخراج و
فرآوری را شامل می‌شود. باتوجه به اینکه بخش معدن به نوآوری نیاز دارد، در
تمام بخش‌های فعالیت معدنی دانش‌بنیان‌ها می‌توانند خود را نشان دهند.
دبیر
کمیسیون آینده‌پژوهی انجمن جوانان کارآفرین اتاق بازرگانی ایران ادامه
داد: هرچند داده‌های مختلفی مثل دورسنجی، ژئوشیمی و زمین‌شناسی را در دست
داریم، اما اگر بتوانیم این داده‌ها را براساس دانش استارت‌آپ‌ها در
حمل‌ونقل مواد معدنی، فرآوری و… به‌کار ببریم، شاهد عملکرد بهتری در حوزه
معدن خواهیم بود.
الگوبرداری از اسنپ در معدن
نوری در بیان مثالی گفت: کاری که اسنپ انجام می‌دهد را باید در بخش معدن هم فعال کنیم؛ به‌طور مثال مواد معدنی مراحل زیادی را طی می‌کند تا به‌دست مشتری برسد. اگر بتوانیم با کمک اپلیکیشن‌ها حمل‌ونقل را توسعه دهیم، می‌توانیم فروش را از پیچیدگی درآورده و آن را در دسترس‌تر کنیم. او تاکید کرد: دانش‌بنیان‌ها باعث می‌شوند کارآفرینی از مرحله B۲B (بازاریابی تجارت به تجارت) به مرحله C۲C (مشتری به مشتری) برسد. او در پاسخ به این سوال که امروز دانش‌بنیان‌ها چه شرایطی در کشور دارند، بیان کرد: مثل سایر بخش‌ها، دانش‌بنیان‌ها هم با مشکلاتی از قبیل تورم و شرایط خاص اقتصادی روبه‌رو هستند. در این بین باتوجه به شرایط کشور و اهمیت رشد دانش‌بنیان‌ها باید به آنها بهای بیشتری داد.
بروکراسی اداری
دبیر کمیسیون آینده‌پژوهی انجمن جوانان کارآفرین اتاق بازرگانی ایران به موانع رشد دانش‌بنیان‌ها در کشور اشاره کرد و گفت: بروکراسی اداری یکی از مشکلات رشد این حوزه است؛ به‌طور مثال شرکتی که بخواهد ثبت شود باید یک فرآیند طولانی را طی کند. همچنین برای ثبت یک شرکت دانش‌بنیان به‌طور حتم باید از یک عضو هیات علمی دانشگاه استفاده کرد، در صورتی که در این گونه شرکت‌ها چند نیروی جوان می‌خواهند با هم همکاری و شاید بخواهند از خلاقیت صرف خود استفاده کنند. او تاکید کرد: هر چه بروکراسی کمتر باشد و شرایط و قوانین را تسهیل کنیم، دانش‌بنیان‌ها بیشتر رشد می‌کنند. باید تعادلی برقرار شود تا دانش‌بنیان‌ها فرآیند سختی برای فعالیت خود نداشته باشند.
نیازمند تسهیلات
نوری درباره اهمیت حمایت دولت از استارت‌آپ‌های معدنی گفت: حمایت دولت در قالب ارائه تسهیلات و کاهش مالیات شرایط بهتری را برای کارآفرینان فراهم می‌کند. البته دولت وعده‌هایی برای رشد دانش‌بنیان‌ها داده که باید بتواند به آنها عمل کند؛ به‌طور مثال معاونت علمی ریاست جمهوری یک سری پروپوزال ارائه می‌دهد و در این قالب از دانش‌بنیان‌ها حمایت می‌کند.
رشد دانش‌بنیان‌های معدنی با تامین زیرساخت‌ها
رضا
زارع، مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان معدنی که در زمینه تهیه و تولید قطعات
حفاری اکتشاف معدن فعالیت می‌کند، به صمت گفت: دانش‌بنیان‌ها و
استارت‌آپ‌ها در بخش تولید، استخراج و اکتشاف نقش پررنگی دارند و می‌توانند
به رونق بخش معدن کمک کنند. او تاکید کرد: خیلی از لوازم معدنی از طریق
واردات تامین می‌شود، درحالی که با تکیه بر دانش داخلی می‌توانیم این نیاز
را رفع کنیم.
این
فعال معدنی درباره اینکه چه اقداماتی تا امروز در کشور برای رشد
استارت‌آپ‌ها انجام شده، خاطرنشان کرد: استارت‌آپ‌ها در زمینه به‌کار بردن
عناصر نادر خاکی برای تولید طلا اقداماتی
را انجام داده‌اند اما در کل می‌توان گفت فعالیت گسترده‌ای نداشته‌اند. او
تاکید کرد: متاسفانه استارت‌آپ‌ها نتوانسته‌اند کار چندانی انجام دهند، در
حالی که ظرفیت فعالیت بیش از این را دارند.وی با اشاره به توانمندی‌های
شرکت خود اظهار کرد: شرکت ما اقدامات و طرح‌هایی برای رشد بخش معدن دارد که
در آینده نزدیک به‌دنبال اجرایی شدن آن است. با ایجاد تیم‌های تحقیقاتی و
تکیه بر نیروهای جوان و خلاق نخبه کشور در حال برنامه‌ریزی برای اجرای
طرح‌های بنیادی در راستای خودکفایی صنعت اکتشاف در کشور هستیم.
رشد اشتغال
زارع
درباره اهمیت بها دادن به شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور اظهار کرد: بها
دادن به افکار و نظرات سازندگان داخلی می‌تواند به رشد بخش معدن کمک کند.
این مهم بر رشد اشتغال کشور هم تاثیرگذار است؛ به‌طور مثال با طرحی که ما
در آینده نزدیک ارائه می‌دهیم، اگر به دانش‌بنیان‌ها بها بدهیم، حدود ۶۰۰
نفر مشغول کار می‌شوند و شاهد رشد اشتغالزایی در کشور خواهیم بود.
این
کارآفرین در پاسخ به این سوال که چه پیشنهادی برای رشد جایگاه
دانش‌بنیان‌ها در کشور دارید، گفت: در دولت هشتم رتبه ما در بخش کارآفرینی
صنعت معدن در سطح جهان چهارم بود، اما در دوره‌های بعدی نتوانستیم آنطور که
باید رشد کنیم و به رتبه هشتم رسیدیم. این مهم به‌دلیل بی‌توجهی مسئولان
به زیرساخت‌های کشور در این صنعت اتفاق افتاد؛ هرچند که تحریم‌ها هم در
تنزل رتبه ما بی‌تاثیر نبود. او ادامه داد: با کمک خبرگان این صنعت
توانسته‌ایم در دولت دوازدهم به رتبه ششم در سطح دنیا برسیم.
ارزآوری
او با اشاره به ارزآوری شرکت‌های دانش‌بنیان برای اقتصاد گفت: به جز ترکیه، کشورهای دیگر منطقه در این حوزه ضعیف هستند؛ بنابراین ما می‌توانیم رشد خوبی را در این زمینه کسب کنیم. امیدوارم باتوجه به اهمیت فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان بتوانیم پیشرفت‌های چشمگیری را در دنیا و کشور داشته باشیم.
اهمیت حمایت از دانشگاه‌ها
صمت
رسول حمیدزاده مقدم، دانشیار دانشکده مهندسی معدن دانشگاه صنعتی سهند
تبریز نیز به صمت گفت: دانشگاه به‌صورت ماهانه با شرکت‌های بزرگ معدنی جلسه
برگزار می‌کند، اما از میان تعداد زیادی پروپوزال و پیشنهاد، بیشتر آنها
رد می‌شوند. در واقع بیش از ۵۰ درصد پروپوزال‌های دانشجویان و کارآفرینان
از طرف مراجع تصمیم‌گیری و شرکت‌های بزرگ معدنی تایید نمی‌شوند.
این
استاد دانشگاه با بیان اینکه هنوز اعتماد لازم به دانشگاه‌ها و توان علمی
آنها در مسئولان وجود ندارد، تاکید کرد: در این قضیه از یک طرف دانشگاه
مقصر است که هنوز نتوانسته اعتماد لازم را فراهم کند و طرف دیگر پژوهش‌های
گذشته است که گاهی ضعیف بوده‌اند و تصور مسئولان را نسبت به دانشگاه و
کارآفرینی دانشجویان خراب کرده‌اند. او ادامه داد: به هر حال مسئولان باید
باور کنند که امروز فضای دانشگاه‌ها عوض شده و در اصطلاح نسل دوم دانشگاه
اولویت خود را بر کارهای پژوهشی گذاشته‌اند. نسل سوم نیز برای پیشبرد
فعالیت‌های خود به بودجه نیاز دارند.
ظرفیت نیروی جوان و کارآفرین
حمیدزاده مقدم با بیان اینکه ایده ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان ایده خوبی است که تا امروز در شرایط خوبی پیش رفته، اظهار کرد: باتوجه به ظرفیت‌های خوبی که ما در نیروهای جوان خود سراغ داریم، دانش‌بنیان‌ها می‌توانند شرایط بهتر از این هم داشته باشد. باتوجه به اینکه کشورهای دیگر چنین ظرفیتی ندارند، مسئولان کشوری و نهادهای مربوطه باید قدر چنین نیروهای جوانی که به پژوهش اهمیت می‌دهند را بدانند.این استاد دانشگاه تاکید کرد: دانش‌بنیان‌ها و کارآفرینان به شرطی می‌توانند موفق شوند که مراجع تصمیم‌گیر اصلی هم ارزش آنها را بدانند و برای مطالعات‌شان بودجه در نظر بگیرند.