برای شناخت سنگ‌ها باید سال‌ها آنها را مطالعه کرد تا تنها با گوشه‌ای از ویژگی‌های آنها آشنا شویم. در روزگاران بسیار دور انسان از سنگ برای شکار استفاده می‌کرد. در واقع سنگ برای انسان به نوعی ابزار بوده است اما به تدریج سنگ‌ها برای انسان کاربرد زیادی پیدا کردند به نحوی که در ادبیات ایران و جهان با توجه به فضای اشرافیت، تجمع گرایی در دربار پادشاهان از سنگ‌ها و عناصر قیمتی مانند یاقوت، الماس، فیروزه بیشتر استفاده می‌شده است البته که سنگها و خواص درمانی بسیاری هم دارند که در بخش‌های مختلف درمانی از آنها استفاده می‌شود اکنون با چند نمونه از سنگهای زینتی ایران و دنیا آشنا خواهیم شد.

سنگ تانزانیت
“تانزانیت” (TANZANITE) یک گونه آبی رنگ زیبا (آبی مایل به بنفش از روشن تا تیره، و ارغوانی مایل به آبی و آبی خالص) از کانی “زوئیزیت” است. این سنگ زیبا تانزانیت نام گرفته است، چرا که تنها در منطقه کوچکی با عرض ۴ کیلومتر و طول ۲ کیلومتر در دامنه کلیمانجارو در تانزانیا یافت می‌شود. درباره این سنگ گفته می‌شود که تانزانیت استرس را کاهش می‌دهد؛ درصد احتمال به افسردگی را پایین می‌آورد؛ روند پیری را کند می‌کند و از آنجا که آگاهی معنوی را افزایش می‌دهد، می‌توان از آن در مدیتیشن استفاده کرد.
این سنگ قیمتی درامریکا به عنوان سنگ ماه تولد دسامبر (آذر و دی) انتخاب شده است نکته ایی که درباره تانزانیت باید بدانید که هیچ گاه برای شست و شو از مواد شیمیایی استفاده نکنید. همچنین اوپال بسیار نرم است و به راحتی خراشیده می‌شود، پس در استفاده روزانه از این گوهر ارزشمند دقت کنید.

اوپال
اوپال سیاه سنگی که‌ رنگ را ساطع می‌کند
یکی دیگر از سنگهای رایج در دنیا و بسیار پرطرفدار سنگ اوپال سیاه است سنگ‌های اوپال معمولاً به رنگ سفید کرمی هستند و آنچه که این سنگ‌ها را متمایز می‌کند، پدیده بازی رنگ‌هاست. وقتی که این سنگ در معرض نور قرار می‌گیرد و شما آن را حرکت داده و در دست می‌چرخانید، رنگ‌های متفاوتی مانند رنگین کمان از آن خارج می‌شود.

لاریمار سنگ فیروزه ایی
نام این سنگ فیروزه‌ای رنگ توسط “میگوئل مندز”، مردی که برای اولین بار آن را در سال ۱۹۷۴ معرفی کرد انتخاب شد؛ او “لار” را از بخش اول نام دخترش “لاریسا” گرفت و سپس با “مار” که در زبان اسپانیایی به معنی دریاست ادغام کرد و این نام را با فرمت لاریمار مطرح کرد.
اما در خصوص لاریمار گفته می‌شود که این سنگ به ایجاد ارتباط موثرکمک می‌کند؛ فرد را از لحاظ روحی ارتقا می‌بخشد؛ با کم کردن استرس، ایجاد آرامش می‌کند. همچنین گفته می‌شود که لاریمار با تمام چاکراه ها در ارتباط است، اما بیشترین تأثیر را بر چاکراه قلب، گلو و فرق سر می‌گذارد. همچین این باور وجود دارد که این سنگ بر امراضی مانند امراض قلبی و عروقی, فشار خون, ورم مفاصل و بیماریهای شریانی تاثیرات بسیار خوبی دارد.

عقیق
همانطور که گفته شد در ایران نیز سنگ‌های زینتی بسیاری وجود دارد که البته برخی از آنها طرفداران بسیار زیادی دارند که در میان آن‌ها عقیق جزو پر طرفدارترین سنگ‌ها است این سنگ بیشتر در دست مذهبی‌ها دیده می‌شود و به سه رنگ سرخ، زرد، سفید و … است معنای خرید سنگ عقیق نکاتی را باید مورد توجه قرار دهید برای این که سنگ‌های مشابه به اسم عقیق به شما فروخته نشود، یادتان باشد که عقیق با آتش سوزانده نمی‌شود و روی شیشه خط می‌اندازد. ضمناً نگین عقیق در مقابل نور اشکالی همچون حباب یا کندوی زنبور از خود نشان می‌دهد و شی نوک تیز روی انگشتر عقیق اثری ندارد. عقیق یمانی یا عقیق یمن گران‌ترین نوع عقیق است اما فقط فروشندگان خبره توانایی تشخیص عقیق یمن از باقی عقیق‌ها را دارند. به خاطر همین خیلی از اوقات فروشنده‌های مختلف در مورد مبدأ یک سنگ نظرات مختلفی دارند. برای نگهداری از انواع سنگ‌های عقیق ساده است. آن‌ها با هیچ چیزی ناسازگاری ندارند. برای مراقبت از این سنگ کافی است هر از گاهی آن را با آب شستشو دهید و برای مدت کوتاهی زیر نور خورشید بگذارید تا تقویت شود.
درباره خواص نیز این نکته را فراموش نکنیم که این سنگ گردش خون را منظم می‌کند و در صورت زخمی شدن از خونریزی شدید جلوگیری می‌کند. علاوه بر اینها معصومین در احادیث و روایات زیادی مردم را به استفاده از سنگ عقیق توصیه کرده‌اند.

الماس
الماس جنس و رنگ شیشه‌ای دارد و بسته به معدنش می‌تواند هر رنگی داشته باشد! در خرید الماس تراش الماس، بیشترین اثر را در میزان درخشش و تلألؤ و صد البته قیمت آن دارد. اگر الماس از رنگ، خلوص و شفافیت خوبی برخوردار باشد، تراش بد باعث تیره به نظر رسیدن آن می‌شود. بسیاری از جواهرشناسان معتقدند که تراش الماس، مهم‌ترین کار کار روی آن است. درباره نگه داری الماس و شستشوی الماس دو روش کلی و ساده وجود دارد. در روش اول باید نگین را با آب گرم و مایع پاک کننده ملایم با یک برس نرم غیر فلزی پاک کرد. سپس آن را با آب گرم شست و با یک پارچه نرم بدون پرز خشک کنید. در روش دوم هم الماس باید در یک فنجان که نیمی از آن با آب سرد نصف دیگران با پاک کننده‌های خانگی جلوی آمونیوم پر شده قرار گیرد و پس از ۳۰ دقیقه با یک برس نرم پاک شود.
از ویژگی‌های سنگ الماس آن است که این سنگ سخت‌ترین ماده شناخته شده در دنیاست که ویژگی‌های خاصی مانند درخشندگی بالا، نیمه رسانایی و … دارد و به خاطر همین ویژگی‌ها در تجارت جواهرات و صنعت استفاده‌های زیادی دارد.
در دوران باستان رومی‌ها باور داشتند که در جنگ، الماس برای آنها جرأت و شجاعت می‌آورد. کاهنان اعظم یهود الماس را هنگام تصمیم گیری در مورد گناهکار یا بیگانه بودن متهمان به کار می‌بردند و … البته امروزه تقریباً هیچ کدام از این تفکرات رواج ندارد و ویژگی‌های ظاهری و صنعتی الماس باعث ارزش آن شده است.

زمرد
زمرد از جمله سنگ‌های گران قیمت و پر طرفدار در میان ایرانیان است این سنگ به رنگ سبز بوده در خرید و نگهداری آن هم باید نکاتی را رعایت کرد البته گفتنی است که زمرد هم ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد
مهم‌ترین عامل زمرد در خرید و فروش، گرید آن است. گریدهای زمرد به پررنگی و کم رنگی آن و میزان شفافیت سنگ بستگی دارد. کلاً زمرد سنگ ارزانی نیست و از آنجا که بیشتر توسط خانم‌ها و همراه طلا مورد استفاده قرار می‌گیرد، قیمت بالایی دارد.
در نگهداری زمرد باید دقت کنیم که این سنگ در مقابل حرارت ضعیف است و ممکن است به خاطر گرما ترک بخورد. بنابراین باید هنگام حرارت دادن یا سوار کردن نگین دقت کرد. جواهرفروشان بسیاری از زمردها را برای اصلاح رنگ یا پر کردن شیارها چرب می‌کنند. این روغن به مرور زمان یا با حرارت خشک می‌شود و ممکن است بعضی نقاط زمرد بر اثر شستشو حالت سفیدی یا سفیدک پیدا کند که می‌توان آن را دوباره به وسیله یک قلم و کمی پنبه آغشته به روغن زیتون اصلاح و شفاف کرد.
همان طور که اشاره شد زمرد گوهری شکننده است. به خاطر همین هنگام جابجا کردن آن باید نهایت دقت را داشت، چون اگر روی سنگ بیفتد، ممکن است خرد شود. علاوه بر اینها زمرد بر اثر مجاورت با آب شفافیت خود را از دست می‌دهد و برای بازیابی شفافیتش باید زیر نور خورشید قرار گیرد تا به اصطلاح شارژ شود.
زمرد در فرهنگ‌های مختلف، اعتقادات متفاوتی وجود دارد و خواص جادویی حیرت آوری برای آن متصور بوده‌اند؛ برای مثال مصریان باستان در دهان مردم زمرد قرار می‌دادند تا در آن دنیا بهتر صحبت کند. آن‌ها علاوه بر این، برای درمان چشم از آن استفاده می‌کردند. پزشکان هم زمرد را برای پادزهر و درمان بیماری صرع یا بیماری‌های معده به کار می‌بردند. البته در حال حاضر هم بعضی از پزشکان به خواص درمانی زمرد اعتقاد دارند و جوشانده زمرد را برای علاج سرطان یا برای علاج صرع و همچنین درمان اسهال خونی تجویز می‌کنند.