سرنوشت رشد اقتصادی ۹۶/ آیا به پایداری رشد ۸ درصدی امیدی هست؟

رشد اقتصادی سال ۱۳۹۵، به عنوان یک استثناء، حاصل گشایش‌های پس از برجام و جهش تولید و صادرات نفت و همچنین فعال شدن برخی ظرفیت‌های بیکار در اقتصاد بود.
حمید آذرمند: آیا نگرانی‌ نسبت به کاهش رشد اقتصادی برطرف شده است؟ در خوش‌بینانه‌ترین حالت، رشد اقتصادی سال جاری حداکثر ۳ درصد خواهد بود. البته این برآورد، در شرایطی تحقق پیدا می‌کند که هیچ شوک و عامل برونزایی، رشد اقتصادی کشور را تهدید نکند.

 از جمله دلایلی که بر کاهش رشد اقتصادی در سال جاری دلالت می‌کند، روند کاهشی رشد موجودی سرمایه خالص است. رشد اقتصادی کشور به طور تاریخی متکی بر رشد موجودی سرمایه خالص است. رشد موجودی سرمایه‌ نیز متکی بر تشکیل سرمایه ثابت سالانه است. حال آمارها نشان می‌دهد میانگین رشد سالانه تشکیل سرمایه ثابت طی سال‌های ۱۳۸۸ تا پایان نه ماهه ۱۳۹۵ برابر با ۳.۸ – درصد بوده است. در نتیجه، رشد موجودی سرمایه خالص، که میانگین آن طی سال‌های ۱۳۵۴ تا ۱۳۹۰ برابر با ۴.۷ درصد بود، بر اساس برخی برآوردها در پایان ۱۳۹۵ به کمتر از صفر رسیده است.

 بر اساس قواعد حسابداری رشد، با کاهش شدید رشد موجودی سرمایه و سهم نزدیک به صفر بهره‌وری در رشد اقتصادی، انتظار رشد اقتصادی بالا، حداقل برای چند سال آینده را نمی‌توان داشت. با این توصیف، چگونه می‌توان به رشد اقتصادی پایدار و بالا رسید؟

 اقتصاد ایران دچار عارضه رشد اقتصادی پایین و ناپایدار است و خروج از آن الزامات دشواری دارد. اولاً باید جهش قابل توجهی در سرمایه‌گذاری رخ دهد که آن نیز مستلزم جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی است. ثانیاً لازم است بسیاری از الزامات رشد اقتصادی مانند ثبات اقتصاد کلان، افزایش رقابت و شفافیت در اقتصاد، بهبود محیط کسب و کار و اصلاح سیاست‌های ارزی به طور جدی پیگیری شود. ثالثاً برای دستیابی به رشد اقتصادی بالا و پایدار، لازم است مزیت‌ها و بخش‌های پیشران رشد شناسایی و مورد حمایت قرار گیرند.

 مسئله ناپایداری رشد و کاهش مجدد رشد اقتصادی بسیار جدی است.